Page 302 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 302
melenme yaklaĢımının temelinde aynı ürünleri üreten birkaç üreticinin aynı coğrafik alanda bir
araya gelmeleri (kümelenmeleri), etkinlik gösterilen ekonomik alanda uzmanlaĢmaya yol açarak,
tedarikçileri ve satıcıları bu bölgeye çekmekte, bir uzman iĢçi havuzunun oluĢumuna olanak
sağlayarak dıĢsal ekonomiler yaratmaktadır (Aydemir ve SoydaĢ, 2014: 16). Dahası; kümelenmenin
gerek küçük yatırıcımlar, gerekse de büyük firmalar ve bölgeler düzeyinde rekabetçi yapılar
oluĢturulmasını sağlayan ve çağdaĢ kavramları içeren bir yaklaĢım olması, yerel yönetimleri, kamu
otoritelerini, özel kuruluĢları, araĢtırma kurumlarını, sivil toplum kuruluĢlarını toplumun diğer ilgili
kesimlerinde yer alan oyuncuları bir araya getirmektedir (Eraslan vd., 2008: 6). Bu nitelik,
planlamaların ve uygulamaların merkeziyetçi bir yapıdan kurtulup yereldeki dinamiklerin iĢin içine
katılmasına olanak tanımakta ve yerelin kendi özgü yönleri bölgesel ve kırsal kalkınmada öne
çıkmaktadır. Yerelin var olan olanaklarının kullanıldığı bu olgu sürdürülebilirliğin tüm özelliklerini
bünyesinde barındırmaktadır.
Anlatılanlar bağlamında çalıĢmanın araĢtırmanın sorusu; Kastamonu’nun Daday ilçesi ve
merkez köylerinde yoğunlaşmış olan atlı spor tesislerinin yığılımı bir turizm kümelenmesi
oluşturmakta mıdır? olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırma sorusu doğrultusunda çalıĢmanın amacı ise;
Kastamonu’nun Daday ilçesi ve ilçeye ulaşan yol üzerinde kurulu bazı merkez köylerde yoğunlaşan
atlı spor olanağı sunan turistik tesislerin turizm ve ekonomik etkinlik açısından bir kümelenme örneği
oluşturup oluşturmadığının ortaya konmasıdır.
ÇalıĢma, ilgili yazında oluĢmuĢ bilgi birikiminden hareketle gerekçeli sorun sunumunu içeren
giriĢ, temel kavramlar, materyal ve metod, bulgular, sonuç ve öneriler bölümlerinden oluĢmaktadır.
ÇalıĢmada yer kısıtlaması nedeniyle ilgili incelemelere yer veril(e)memiĢtir.
A. TEMEL KAVRAMLAR
I Kümelenme ve Kümelenmenin Kuramsal Temeli
Sosyal bilimlerde kavramlar üzerinde tüm araĢtırmacıların uzlaĢtığı genel tanımlamalara
rastlamak çok olanaklı değildir. Nitekim kümelenme (cluster) kavramı ile ilgili olarak da
araĢtırmacıların üzerinde uzlaĢtığı bir tanım yoktur (Eraslan vd., 2008: 2; Lagos and Courtis, 2008:
111-122; Aydemir ve SoydaĢ, 2014: 14). Bununla birlikte kümelenmenin kuramsal temelinde yığılım
ekonomileri, yenilikçilik (inovasyon) ve rekabet üstünlüğü ile kümelerin yakın ve uzak bağlantılarını
irdeleyen ağ yapıları (network) kuramının yer aldığı ileri sürülmektedir (Sayın ve Sayın, 2012: 144;
Keskin, 2009: 11-16). Porter (1998), kümelenmede paradigmal değiĢim yaratan “Clusters and the new
economics of competition” adlı eserinde, günümüz ekonomik haritasına kümelenme adını verdiği
kavram tarafından hükmedildiği ileri sürmektedir. Porter’a (1998) göre kümelenme, bir yerde herhangi
bir ekonomik etkinlik alanında, kritik yığınların, alıĢılmadık rekabet baĢarısı elde etmesi anlamına
gelmektedir. Dahası kümeler sanal olarak tüm ulusların, bölgelerin, eyaletlerin hatta metropol
ekonomilerinin en vurucu gücünü oluĢturmaktadır (Porter, 1998; 77-78).
288
araya gelmeleri (kümelenmeleri), etkinlik gösterilen ekonomik alanda uzmanlaĢmaya yol açarak,
tedarikçileri ve satıcıları bu bölgeye çekmekte, bir uzman iĢçi havuzunun oluĢumuna olanak
sağlayarak dıĢsal ekonomiler yaratmaktadır (Aydemir ve SoydaĢ, 2014: 16). Dahası; kümelenmenin
gerek küçük yatırıcımlar, gerekse de büyük firmalar ve bölgeler düzeyinde rekabetçi yapılar
oluĢturulmasını sağlayan ve çağdaĢ kavramları içeren bir yaklaĢım olması, yerel yönetimleri, kamu
otoritelerini, özel kuruluĢları, araĢtırma kurumlarını, sivil toplum kuruluĢlarını toplumun diğer ilgili
kesimlerinde yer alan oyuncuları bir araya getirmektedir (Eraslan vd., 2008: 6). Bu nitelik,
planlamaların ve uygulamaların merkeziyetçi bir yapıdan kurtulup yereldeki dinamiklerin iĢin içine
katılmasına olanak tanımakta ve yerelin kendi özgü yönleri bölgesel ve kırsal kalkınmada öne
çıkmaktadır. Yerelin var olan olanaklarının kullanıldığı bu olgu sürdürülebilirliğin tüm özelliklerini
bünyesinde barındırmaktadır.
Anlatılanlar bağlamında çalıĢmanın araĢtırmanın sorusu; Kastamonu’nun Daday ilçesi ve
merkez köylerinde yoğunlaşmış olan atlı spor tesislerinin yığılımı bir turizm kümelenmesi
oluşturmakta mıdır? olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırma sorusu doğrultusunda çalıĢmanın amacı ise;
Kastamonu’nun Daday ilçesi ve ilçeye ulaşan yol üzerinde kurulu bazı merkez köylerde yoğunlaşan
atlı spor olanağı sunan turistik tesislerin turizm ve ekonomik etkinlik açısından bir kümelenme örneği
oluşturup oluşturmadığının ortaya konmasıdır.
ÇalıĢma, ilgili yazında oluĢmuĢ bilgi birikiminden hareketle gerekçeli sorun sunumunu içeren
giriĢ, temel kavramlar, materyal ve metod, bulgular, sonuç ve öneriler bölümlerinden oluĢmaktadır.
ÇalıĢmada yer kısıtlaması nedeniyle ilgili incelemelere yer veril(e)memiĢtir.
A. TEMEL KAVRAMLAR
I Kümelenme ve Kümelenmenin Kuramsal Temeli
Sosyal bilimlerde kavramlar üzerinde tüm araĢtırmacıların uzlaĢtığı genel tanımlamalara
rastlamak çok olanaklı değildir. Nitekim kümelenme (cluster) kavramı ile ilgili olarak da
araĢtırmacıların üzerinde uzlaĢtığı bir tanım yoktur (Eraslan vd., 2008: 2; Lagos and Courtis, 2008:
111-122; Aydemir ve SoydaĢ, 2014: 14). Bununla birlikte kümelenmenin kuramsal temelinde yığılım
ekonomileri, yenilikçilik (inovasyon) ve rekabet üstünlüğü ile kümelerin yakın ve uzak bağlantılarını
irdeleyen ağ yapıları (network) kuramının yer aldığı ileri sürülmektedir (Sayın ve Sayın, 2012: 144;
Keskin, 2009: 11-16). Porter (1998), kümelenmede paradigmal değiĢim yaratan “Clusters and the new
economics of competition” adlı eserinde, günümüz ekonomik haritasına kümelenme adını verdiği
kavram tarafından hükmedildiği ileri sürmektedir. Porter’a (1998) göre kümelenme, bir yerde herhangi
bir ekonomik etkinlik alanında, kritik yığınların, alıĢılmadık rekabet baĢarısı elde etmesi anlamına
gelmektedir. Dahası kümeler sanal olarak tüm ulusların, bölgelerin, eyaletlerin hatta metropol
ekonomilerinin en vurucu gücünü oluĢturmaktadır (Porter, 1998; 77-78).
288
