Page 303 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 303
Bu kuramsal temel üzerine inĢa edilmiĢ birçok kümelenme tanımı yapılmıĢtır. Örneğin Bulu
(2009) kümelenmeyi “Bir ürün ya da hizmetin üretilmesi ile ilgili tarafların ortak coğrafyada bir
arada bulunmaları koşulu ile birlikte iş yaptıkları ağ yapıları” olarak tanımlamaktadır. Bulu’ya göre
bu ağ yapılarının içinde birbirine katma değer ekleyen üretim zinciri ile bağlı, karĢılıklı bağımlı
sağlayıcıları da içeren firmalar ve/ya iĢletmeler, bilgi üreten kurumlar, üniversiteler, araĢtırma
kurumları, mühendislik Ģirketleri- müĢteriler, kümelenmeyi destekleyen ilgili kamu kurumları, örneğin
Küçük ve Orta Ölçekli ĠĢletmeleri Destekleme Dairesi (KOSGEB) vb., sivil toplum kuruluĢları, ve
yerel yönetimler yer almaktadır (Bulu, 2009: 17).
II. Turizm Kümelenmesi
Turizm kümelenmeleri, turizm ürününün üretilmesi, dağıtılması ve sunumunda birbirinin
hazırlayıcısı ve/ya tamamlayıcısı olan firma ve kurumların coğrafik olarak yoğunlaĢması biçiminde
tanımlanabilir (Cunha and Cunha, 2005: 48; KuĢat, 2010: 127; Pırnar, 2008: 30; Moric, 2013: 94).
Turizm alanında kümelenmelere örnek olarak dünyada pek çok uygulama gösterilebilir.
Turizmde kümelenmelerin temel olarak eğlen-dinlen tipi hizmet sunan iĢletmelerin yoğunlaĢtığı
coğrafi bölgelerde daha sıkça rastlanılan bir durum olduğu ileri sürülebilir. Örneğin Ġspanya’da
Kanarya Adaları, Fransa’da Aix-en Provence, Amerika BirleĢik Devletleri’nde (ABD) Florida ve
Kaliforniya kıyıları, Bahama adaları, Türkiye’de Antalya, Muğla ve Aydın ağırlıklı olarak 3 S (deniz-
güneĢ-kum) tatili sunan iĢletmelerin yoğunlaĢtığı bölgelerdir. Diğer yandan kıĢ turizm merkezleri de
turizmde görülen tipik kümelenmelerdendir. Ülkemizde Uludağ, Kartalkaya, Palandöken, Erciyes ve
son zamanlarda SarıkamıĢ, kayak tutkunları için konaklama, kayak takımları kiralama, eğlence ve
diğer destekleyici hizmetlerin coğrafik olarak belirli merkezlerde yoğunlaĢtığı turizm
kümelenmelerindendir. Kanada’da Montreal, Avusturya ve Ġsviçre’de Alp’ler, Bulgaristan’da Bensko
kıĢ turizmine verilebilecek diğer kümelenme örnekleridir. Bununla birlikte turizm alanında görülen
kümelenmelerde insanlar tarafında yapay olarak oluĢturulan bazı çekim merkezleri de coğrafik açıdan
turizm kümelenmesine verilebilecek örnekler arasında yer alır. Örneğin ABD’nin Mississippi eyaleti
Tunica bölgesi 10 kadar Casino ve otelin birbirlerine çok yakın kurulması ile kumar tutkunları için
önemli bir çekim merkezi haline gelmiĢtir.
Ürün çeĢitlendirmesi son yıllarda Türk turizminde üzerinde en çok durulan olguların baĢında
gelmektedir (Zeyrek, 2008: 453; Bahar ve Kozak, 2012: 190). Ürün çeĢitlendirmesi bazı araĢtırmacı ve
yazarlar tarafından alternatif turizm olarak nitelense de (DoğmuĢ, 2010: 31; Irmak ve Yılmaz, 2011:
99) aslında anlatılmak istenen turistik ürün çeĢitliliğini sağlayarak talebin 12 aya yayılmasıdır. Bu
çaba aynı zamanda turizm etkinliklerinin sürdürülebilirliği açısından da zorunlu görülmektedir
(Sarkım, 2007: 51-52).
Atlı spor, turizmde görülen ürün çeĢitlendirme çabalarından bir tanesidir. Kastamonu, son
yıllarda atlı turizm olanağı sağlayan iĢletmeleri ile Türkiye turizm gündeminde geniĢ bir yer
almaktadır. Kastamonu il merkezine 32 km uzaklıkta kurulu Daday ilçesi Türkiye’nin atlı spor olanağı
289
(2009) kümelenmeyi “Bir ürün ya da hizmetin üretilmesi ile ilgili tarafların ortak coğrafyada bir
arada bulunmaları koşulu ile birlikte iş yaptıkları ağ yapıları” olarak tanımlamaktadır. Bulu’ya göre
bu ağ yapılarının içinde birbirine katma değer ekleyen üretim zinciri ile bağlı, karĢılıklı bağımlı
sağlayıcıları da içeren firmalar ve/ya iĢletmeler, bilgi üreten kurumlar, üniversiteler, araĢtırma
kurumları, mühendislik Ģirketleri- müĢteriler, kümelenmeyi destekleyen ilgili kamu kurumları, örneğin
Küçük ve Orta Ölçekli ĠĢletmeleri Destekleme Dairesi (KOSGEB) vb., sivil toplum kuruluĢları, ve
yerel yönetimler yer almaktadır (Bulu, 2009: 17).
II. Turizm Kümelenmesi
Turizm kümelenmeleri, turizm ürününün üretilmesi, dağıtılması ve sunumunda birbirinin
hazırlayıcısı ve/ya tamamlayıcısı olan firma ve kurumların coğrafik olarak yoğunlaĢması biçiminde
tanımlanabilir (Cunha and Cunha, 2005: 48; KuĢat, 2010: 127; Pırnar, 2008: 30; Moric, 2013: 94).
Turizm alanında kümelenmelere örnek olarak dünyada pek çok uygulama gösterilebilir.
Turizmde kümelenmelerin temel olarak eğlen-dinlen tipi hizmet sunan iĢletmelerin yoğunlaĢtığı
coğrafi bölgelerde daha sıkça rastlanılan bir durum olduğu ileri sürülebilir. Örneğin Ġspanya’da
Kanarya Adaları, Fransa’da Aix-en Provence, Amerika BirleĢik Devletleri’nde (ABD) Florida ve
Kaliforniya kıyıları, Bahama adaları, Türkiye’de Antalya, Muğla ve Aydın ağırlıklı olarak 3 S (deniz-
güneĢ-kum) tatili sunan iĢletmelerin yoğunlaĢtığı bölgelerdir. Diğer yandan kıĢ turizm merkezleri de
turizmde görülen tipik kümelenmelerdendir. Ülkemizde Uludağ, Kartalkaya, Palandöken, Erciyes ve
son zamanlarda SarıkamıĢ, kayak tutkunları için konaklama, kayak takımları kiralama, eğlence ve
diğer destekleyici hizmetlerin coğrafik olarak belirli merkezlerde yoğunlaĢtığı turizm
kümelenmelerindendir. Kanada’da Montreal, Avusturya ve Ġsviçre’de Alp’ler, Bulgaristan’da Bensko
kıĢ turizmine verilebilecek diğer kümelenme örnekleridir. Bununla birlikte turizm alanında görülen
kümelenmelerde insanlar tarafında yapay olarak oluĢturulan bazı çekim merkezleri de coğrafik açıdan
turizm kümelenmesine verilebilecek örnekler arasında yer alır. Örneğin ABD’nin Mississippi eyaleti
Tunica bölgesi 10 kadar Casino ve otelin birbirlerine çok yakın kurulması ile kumar tutkunları için
önemli bir çekim merkezi haline gelmiĢtir.
Ürün çeĢitlendirmesi son yıllarda Türk turizminde üzerinde en çok durulan olguların baĢında
gelmektedir (Zeyrek, 2008: 453; Bahar ve Kozak, 2012: 190). Ürün çeĢitlendirmesi bazı araĢtırmacı ve
yazarlar tarafından alternatif turizm olarak nitelense de (DoğmuĢ, 2010: 31; Irmak ve Yılmaz, 2011:
99) aslında anlatılmak istenen turistik ürün çeĢitliliğini sağlayarak talebin 12 aya yayılmasıdır. Bu
çaba aynı zamanda turizm etkinliklerinin sürdürülebilirliği açısından da zorunlu görülmektedir
(Sarkım, 2007: 51-52).
Atlı spor, turizmde görülen ürün çeĢitlendirme çabalarından bir tanesidir. Kastamonu, son
yıllarda atlı turizm olanağı sağlayan iĢletmeleri ile Türkiye turizm gündeminde geniĢ bir yer
almaktadır. Kastamonu il merkezine 32 km uzaklıkta kurulu Daday ilçesi Türkiye’nin atlı spor olanağı
289
