Page 682 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 682
RİŞ
Ġnsanlığın geçmiĢ ve bugününe ait olan, somut ve soyut her türlü eseri, yaĢamın her aĢamasını
kapsayan kültüre yönelik olarak gerçekleĢtirilen ve ilgilenilen toplumu ve mekânı tanıma, öğrenme ve
yaĢama amaçlı kültür turizmi, son yıllarda artan bir ilgi görmektedir. Dünya Turizm Örgütü, yapılan
turizm seyahatlerinin %37‟sini kültür turizmin oluĢturduğunu ve bu talebin her yıl %15 oranında
artacağını tahmin etmektedir ( Uygur ve Baykan, 2007: 32)
Kültür turizminde bir alanın turist tarafından ziyaret edilmesinin ana nedeni, o alanın özgün
kültürel ve miras özellikleri ile turistin kendi kültür mirası arasında kurduğu iliĢkidir. Miras turizmine
iliĢkin baĢka bir görüĢe göre ise bu özel turizm türü, geçmiĢin Ģimdiki zamanda canlanmasını, yeniden
yaĢanmasını bir fırsat olarak sunmaktadır (Ugur,2008: 7)
Turizmde yerelleĢme, turizmin küreselleĢmesi karĢısında yerini almıĢtır. Yeni turist
eğilimlerinde yerel kültür ve doğanın keĢfedilmesi, denenmemiĢi deneme, egzotik ortamlarda tatil
yapma gibi isteklerin artması, turizmde yerelliğin önemini gündeme getirmiĢtir. ĠĢte kitle turizmi ve
klasik turizm anlayıĢından farklı olan eko turizm, kültür turizmi, kırsal turizm, özel ilgi turizmi, tarım
turizmi, dağ turizmi, gastronomi turizmi vb.nin günümüzde bu denli tercih edilmesinin ardında bu
yöneliĢler yatmaktadır. Turizmde yerelleĢmenin bir baĢka görüntüsü, bir yerde turizmin geliĢtirilmesi
ve yönetiminde merkezi yönetim yerine “yerel aktörlerin” ön plana çıkmasıdır. Birçok destinasyonda
yerel yönetimler, yerel halk, sivil toplum kuruluĢları, yerel ekonomi temsilcileri ve turizm iĢletmecileri
hep birlikte, turizmi “yerinden” ve “yerel katılımcılıkla” yönetmektedirler. Turizmin yerel
kalkınmanın itici gücü olarak görülmesi, yerel eylem grupları vasıtasıyla “yerel turizm projeleri” nine
hazırlanması ve uygulanmasını beraberinde getirmektedir. (Emekli vd. 2006; 4 , URL:1 )
Sürdürülebilir turizmin en önemli temeli kültürel ve doğal miras alanlarının korunması
konusunda, toplumsal bilincin oluĢması ve koruma bilincinin geliĢtirilmesine dayanmaktadır.
Sürdürülebilir turizm planlaması ile turizmin geliĢimi iyi yönetilerek çekiciliklerin korunması ve
turizmin geliĢmesi arasında bir uyum sağlanmalıdır (Küçük,2013:35-37, URL:2 )
Yerel kalkınmada önemli bir etken olan Kırsal turizm, kırsal kalkınmanın araçlarının en
önemlilerinden birisidir. Son yıllarda gerek geliĢmekte olan ülkelerde ve gerekse geliĢmiĢ ülkelerde
kırsal turizmin önemi gitgide artmaktadır. Hem turist profilindeki hem de tüketim kalıplarındaki
değiĢiklikler doğal, kültürel çevrenin koruma, kullanma dengesi içinde kullanımını öngören „YumuĢak
turizm‟, „Eko-Turizm‟, „Sürdürülebilir Turizm‟ gibi yeni turizm kavramlarının özünü, ekonomik
yönden verimli, toplumsal açıdan sorumlu ve çevre-doğa bağlamında sorun yaratmayan uygulamalar
oluĢturmaktadır. Çevrenin korunmasında turizmin fiziksel planlamasının önemi büyüktür.
Sürdürülebilir turizmin geliĢtirilmesi için turizmin fiziksel planlamasında mekanın rasyonel Ģekilde
kullanılması gerekmektedir (AkĢit,2007; 442)
Türkiye‟nin doğal kaynakları turizm sektörünün hizmetine sunulurken, koruma-kullanma
dengesinin kullanma lehine bozulduğuna ve birçok turistik yörenin ve doğal çevrenin fiziki ve doğal
altyapı eĢiklerinin aĢıldığına tanık olmaktayız. Son yıllarda, ormanların, yaylaların, kıyıların, zengin
668
Ġnsanlığın geçmiĢ ve bugününe ait olan, somut ve soyut her türlü eseri, yaĢamın her aĢamasını
kapsayan kültüre yönelik olarak gerçekleĢtirilen ve ilgilenilen toplumu ve mekânı tanıma, öğrenme ve
yaĢama amaçlı kültür turizmi, son yıllarda artan bir ilgi görmektedir. Dünya Turizm Örgütü, yapılan
turizm seyahatlerinin %37‟sini kültür turizmin oluĢturduğunu ve bu talebin her yıl %15 oranında
artacağını tahmin etmektedir ( Uygur ve Baykan, 2007: 32)
Kültür turizminde bir alanın turist tarafından ziyaret edilmesinin ana nedeni, o alanın özgün
kültürel ve miras özellikleri ile turistin kendi kültür mirası arasında kurduğu iliĢkidir. Miras turizmine
iliĢkin baĢka bir görüĢe göre ise bu özel turizm türü, geçmiĢin Ģimdiki zamanda canlanmasını, yeniden
yaĢanmasını bir fırsat olarak sunmaktadır (Ugur,2008: 7)
Turizmde yerelleĢme, turizmin küreselleĢmesi karĢısında yerini almıĢtır. Yeni turist
eğilimlerinde yerel kültür ve doğanın keĢfedilmesi, denenmemiĢi deneme, egzotik ortamlarda tatil
yapma gibi isteklerin artması, turizmde yerelliğin önemini gündeme getirmiĢtir. ĠĢte kitle turizmi ve
klasik turizm anlayıĢından farklı olan eko turizm, kültür turizmi, kırsal turizm, özel ilgi turizmi, tarım
turizmi, dağ turizmi, gastronomi turizmi vb.nin günümüzde bu denli tercih edilmesinin ardında bu
yöneliĢler yatmaktadır. Turizmde yerelleĢmenin bir baĢka görüntüsü, bir yerde turizmin geliĢtirilmesi
ve yönetiminde merkezi yönetim yerine “yerel aktörlerin” ön plana çıkmasıdır. Birçok destinasyonda
yerel yönetimler, yerel halk, sivil toplum kuruluĢları, yerel ekonomi temsilcileri ve turizm iĢletmecileri
hep birlikte, turizmi “yerinden” ve “yerel katılımcılıkla” yönetmektedirler. Turizmin yerel
kalkınmanın itici gücü olarak görülmesi, yerel eylem grupları vasıtasıyla “yerel turizm projeleri” nine
hazırlanması ve uygulanmasını beraberinde getirmektedir. (Emekli vd. 2006; 4 , URL:1 )
Sürdürülebilir turizmin en önemli temeli kültürel ve doğal miras alanlarının korunması
konusunda, toplumsal bilincin oluĢması ve koruma bilincinin geliĢtirilmesine dayanmaktadır.
Sürdürülebilir turizm planlaması ile turizmin geliĢimi iyi yönetilerek çekiciliklerin korunması ve
turizmin geliĢmesi arasında bir uyum sağlanmalıdır (Küçük,2013:35-37, URL:2 )
Yerel kalkınmada önemli bir etken olan Kırsal turizm, kırsal kalkınmanın araçlarının en
önemlilerinden birisidir. Son yıllarda gerek geliĢmekte olan ülkelerde ve gerekse geliĢmiĢ ülkelerde
kırsal turizmin önemi gitgide artmaktadır. Hem turist profilindeki hem de tüketim kalıplarındaki
değiĢiklikler doğal, kültürel çevrenin koruma, kullanma dengesi içinde kullanımını öngören „YumuĢak
turizm‟, „Eko-Turizm‟, „Sürdürülebilir Turizm‟ gibi yeni turizm kavramlarının özünü, ekonomik
yönden verimli, toplumsal açıdan sorumlu ve çevre-doğa bağlamında sorun yaratmayan uygulamalar
oluĢturmaktadır. Çevrenin korunmasında turizmin fiziksel planlamasının önemi büyüktür.
Sürdürülebilir turizmin geliĢtirilmesi için turizmin fiziksel planlamasında mekanın rasyonel Ģekilde
kullanılması gerekmektedir (AkĢit,2007; 442)
Türkiye‟nin doğal kaynakları turizm sektörünün hizmetine sunulurken, koruma-kullanma
dengesinin kullanma lehine bozulduğuna ve birçok turistik yörenin ve doğal çevrenin fiziki ve doğal
altyapı eĢiklerinin aĢıldığına tanık olmaktayız. Son yıllarda, ormanların, yaylaların, kıyıların, zengin
668
