Page 182 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 182
Bölgesel kalkınmada önemli bir konu haline gelen sürdürülebilir turizm ile ilgili alan yazında
çok sayıda çalıĢma bulunmaktadır. Sürdürülebilir turizmin; turistler (Beguma, vd., 2014), yerel
yönetimler (Selvi ve ġahin, 2012; Delgado ve Palomeque, 2014), yerel halk (Cottrell, vd., 2013),
turizm paydaĢları (Waligo, vd., 2013) perspektifinden incelendiği çalıĢmalar da yapılmıĢtır.
Bu çalıĢmada sürdürülebilir turizm; kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluĢları arasındaki
iĢbirliğini geliĢtirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete
geçirmek suretiyle, bölgesel geliĢmeyi hızlandırmak, geliĢmenin sürdürülebilirliğini sağlamak,
bölgeler arası ve bölge içi geliĢmiĢlik farklarını azaltmak (5549 Sayılı Kanun) amacıyla kurulan,
Bölge Kalkınma Ajansları perspektifinden değerlendirilmiĢtir. Bu çerçevede ajanslar tarafından
hazırlanan bölge planlarında, sürdürülebilir turizme yönelik hedef ve stratejilerde hangi konulara yer
verildiği incelenmiĢtir.
BÖLGE KALKINMA AJANSLARI
Bölgesel dengesizlikleri yok etmek için geliĢtirilen Bölge Kalkınma Ajansları hakkında farklı
yapılmaktadır. Bu tanımlardan birine göre ajanslar; bir ülkenin belli bir bölgesindeki kamu ve özel
sektörde yer alan tüm Ģirket, yerel otorite ile sivil toplum kuruluĢları arasında iĢbirliğini gerçekleĢtirip
bölgenin ekonomik kalkınmasını sağlamayı amaç edinen ve faaliyetleri kamu ve özel sektör tarafından
finanse edilen kuruluĢlardır (Koçberber, 2006).
GeçmiĢi Amerika‟da 1930‟lara dayanan ve 1980 sonrası dünya genelinde sayıları hızla artan
Bölge Kalkınma Ajansları ülkemizde, AB üyelik sürecinin de etkisiyle 2006 yılında 5449 Sayılı
Kanunun yürürlüğe girmesiyle kurulmaya baĢlanmıĢtır. Günümüzde 26 istatistiki bölgenin tamamında
Bölge Kalkınma Ajansı kurulmuĢtur. Bu ajanslardan bir tanesi de Artvin, Giresun, GümüĢhane, Ordu,
Rize ve Trabzon illerinde faaliyet göstermek üzere kurulan Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı
(DOKA)‟dır.
Bölgesel kalkınma ve kaynakların etkin kullanımı konusunda, turizm sektörünün büyük bir
yeri ve önemi vardır. Özellikle bölgelerarası dengesizliğin giderilmesinde turizm sektörü, tarım ve
sanayide yeterli kaynak ve geliĢme imkanına sahip olmayan ama zengin bir turistik arz verilerine sahip
bölgelerin, planlı ve etkin bir turizm politikaları uygulamaları sonucunda turistik yönden dengeli bir
Ģekilde kalkınmalarını sağlayacaktır (Braden ve Winer, 1980:37). Doğu Karadeniz Bölgesi, sahip
olduğu doğal ve kültürel zenginliklerle önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelden
bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlayacak Ģekilde yararlanmak üzere kamu, özel sektör,
yerel halk ve turistler ve diğer tüm paydaĢların azami çaba göstermesi gerekmektedir.
Kalkınma Ajansları, bulundukları bölgenin özelliklerine ve yatırımcıların ihtiyaçlarına göre
tanıtım yapma, teknik ve mali destek sağlama ve eğitim hizmeti verme gibi değiĢik faaliyetlerde
bulunmaktadır. Bu faaliyetlerden birisi de ajansların yaptıkları araĢtırma faaliyetleri ıĢığında bölge
potansiyelini harekete geçirmek ve kalkınmanın farklı bileĢenleri arasında denge kurmak amacıyla
planlar yapmak ve stratejiler geliĢtirmektir (Polat ve Yılmaz, 2014). Planlama, amaç ve hedeflere
168
çok sayıda çalıĢma bulunmaktadır. Sürdürülebilir turizmin; turistler (Beguma, vd., 2014), yerel
yönetimler (Selvi ve ġahin, 2012; Delgado ve Palomeque, 2014), yerel halk (Cottrell, vd., 2013),
turizm paydaĢları (Waligo, vd., 2013) perspektifinden incelendiği çalıĢmalar da yapılmıĢtır.
Bu çalıĢmada sürdürülebilir turizm; kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluĢları arasındaki
iĢbirliğini geliĢtirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete
geçirmek suretiyle, bölgesel geliĢmeyi hızlandırmak, geliĢmenin sürdürülebilirliğini sağlamak,
bölgeler arası ve bölge içi geliĢmiĢlik farklarını azaltmak (5549 Sayılı Kanun) amacıyla kurulan,
Bölge Kalkınma Ajansları perspektifinden değerlendirilmiĢtir. Bu çerçevede ajanslar tarafından
hazırlanan bölge planlarında, sürdürülebilir turizme yönelik hedef ve stratejilerde hangi konulara yer
verildiği incelenmiĢtir.
BÖLGE KALKINMA AJANSLARI
Bölgesel dengesizlikleri yok etmek için geliĢtirilen Bölge Kalkınma Ajansları hakkında farklı
yapılmaktadır. Bu tanımlardan birine göre ajanslar; bir ülkenin belli bir bölgesindeki kamu ve özel
sektörde yer alan tüm Ģirket, yerel otorite ile sivil toplum kuruluĢları arasında iĢbirliğini gerçekleĢtirip
bölgenin ekonomik kalkınmasını sağlamayı amaç edinen ve faaliyetleri kamu ve özel sektör tarafından
finanse edilen kuruluĢlardır (Koçberber, 2006).
GeçmiĢi Amerika‟da 1930‟lara dayanan ve 1980 sonrası dünya genelinde sayıları hızla artan
Bölge Kalkınma Ajansları ülkemizde, AB üyelik sürecinin de etkisiyle 2006 yılında 5449 Sayılı
Kanunun yürürlüğe girmesiyle kurulmaya baĢlanmıĢtır. Günümüzde 26 istatistiki bölgenin tamamında
Bölge Kalkınma Ajansı kurulmuĢtur. Bu ajanslardan bir tanesi de Artvin, Giresun, GümüĢhane, Ordu,
Rize ve Trabzon illerinde faaliyet göstermek üzere kurulan Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı
(DOKA)‟dır.
Bölgesel kalkınma ve kaynakların etkin kullanımı konusunda, turizm sektörünün büyük bir
yeri ve önemi vardır. Özellikle bölgelerarası dengesizliğin giderilmesinde turizm sektörü, tarım ve
sanayide yeterli kaynak ve geliĢme imkanına sahip olmayan ama zengin bir turistik arz verilerine sahip
bölgelerin, planlı ve etkin bir turizm politikaları uygulamaları sonucunda turistik yönden dengeli bir
Ģekilde kalkınmalarını sağlayacaktır (Braden ve Winer, 1980:37). Doğu Karadeniz Bölgesi, sahip
olduğu doğal ve kültürel zenginliklerle önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelden
bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlayacak Ģekilde yararlanmak üzere kamu, özel sektör,
yerel halk ve turistler ve diğer tüm paydaĢların azami çaba göstermesi gerekmektedir.
Kalkınma Ajansları, bulundukları bölgenin özelliklerine ve yatırımcıların ihtiyaçlarına göre
tanıtım yapma, teknik ve mali destek sağlama ve eğitim hizmeti verme gibi değiĢik faaliyetlerde
bulunmaktadır. Bu faaliyetlerden birisi de ajansların yaptıkları araĢtırma faaliyetleri ıĢığında bölge
potansiyelini harekete geçirmek ve kalkınmanın farklı bileĢenleri arasında denge kurmak amacıyla
planlar yapmak ve stratejiler geliĢtirmektir (Polat ve Yılmaz, 2014). Planlama, amaç ve hedeflere
168
