Page 571 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 571
Porter ülkesel rekabetin açıklayıcı faktörleri olarak üretimin temel faktörleri olarak
tanımlanan göstergeler (doğal kaynaklar, iklim, coğrafi konum ve uzmanlaĢmamıĢ iĢgücü) ve
üretimin geliĢmiĢ faktörleri (veri iletiĢimin geliĢmiĢ dijital altyapısı, uzmanlaĢmıĢ iĢgücü ve
kompleks disiplinlerde üniversiteler tarafından yürütülen araĢtırmalar), talebin durumu
(talebin derlemesi ve boyutu, gerçekleĢmiĢ talebin doğası), talebin içsel tercihlerinin dıĢ
pazarlara ulaĢtırılmasını sağlayan mekanizma; uluslararası ilgili ve destekleyen rekabetçi
endüstriler (girdiler elde etmede bazen etkili ve imtiyaz sahibi olan firmalar için avantaj
olarak ortaya çıkan durumu) ve firma yapısı, stratejisi ve rekabet üstünlüğü (firmaların
oluĢumu, örgütlenmesi ve yönetimini yönlendiren ve firmaların nasıl yönetildiği ve rekabet
ettiğini etkileyen ulusal koĢullar) kullanmaktadır. Porter’ın modelindeki Ģans ve devlet
politikaları rekabet üstünlüğünü etkileyebilir ama elmasın bir parçasını oluĢturmazlar (Ribes,
vd., 2013:375).
Porter’ın Elmas Modeli sektörel ve yerel dinamikler doğrultusunda ele alınmalıdır.
Programlar açık bir biçimde özel piyasa baĢarısızlıklarını hedef almalıdır. Kısacası,
kümelenme geliĢim programları küreselleĢen ve yerelleĢen bir dünyada politika yapıcılar için
kendi ekonomilerinin potansiyelinin maksimize edilmesi amacıyla kullanıĢlı bir araçtır
(Enright,1998:8).
Porter’ın bir ulusun belli bir endüstride uluslararası olarak nasıl baĢarılı olacağını
açıklayan modeli Elmas Modelidir (Ribes vd., 2011:374). Fethiye’de yamaç paraĢütü
aktivitesinin sürdürülebilirliği ve rekabetçilik analizi özelinde Fethiye’nin yamaç paraĢütü
aktivitesi merkezi olarak ulusal ve uluslararası yamaç paraĢütü aktivitesi merkezleriyle
rekabet edebilmesi ve üstünlük sağlayarak bu aktiviteye ilgi duyan potansiyel turistleri
kendine çekebilmesi önem kazanmaktadır.
Porter (1990: 78) çalıĢmasında belirli bir endüstriye uluslararası rekabet üstünlüğü sağlayan
dört genel niteliğin a) Girdi koĢulları, b)Talep koĢulları, c) Ġlgili ve destekleyici endüstriler ve d)
ĠĢletme stratejisi, yapısı ve yerel rekabet olarak sıralamıĢtır. Bu dört unsuru dıĢarıdan "ġans" ve
"Devlet" unsuru etkilemektedir. Modelde yer alan ve rekabet üstünlüğü sağlamada etkili olan nitelikler
aĢağıda sıralanmaktadır.
ARAġTIRMANIN YÖNTEMĠ
AraĢtırmanın amacı, Fethiye'de yapılan yamaçparaĢütünün mevcut durumunu değerlendirmek
ve rekabetçilik analizini yapmaktır. AraĢtırmada veriler birincil ve ikincil kaynaklardan elde
edilmiĢtir. Fethiye'nin alternatif turizm bağlamında yamaçparaĢütü rekabetçiliği ise Porter’ın Elmas
Modeli ile analiz edilmiĢ ve bu kapsamda Fethiye’de yer alan konu üzerinde uzman sivil toplum ve
kamu kuruluĢları temsilcileri ile görüĢmeler yapılmıĢtır.
AraĢtırma kapsamında görüĢülen kurum ve kuruluĢlar arasında; Fethiye Turizm DanıĢma Bürosu (3),
Fethiye Turizm Tanıtım Eğitim Kültür ve Çevre Vakfı (1), Türk Hava Kurumu Fethiye ġubesi (1),
Fethiye Güç Birliği Tanıtım ve Ticaret Limitet ġirketi (1), Babadağ'da faaliyet gösteren T2 lisanslı
557
tanımlanan göstergeler (doğal kaynaklar, iklim, coğrafi konum ve uzmanlaĢmamıĢ iĢgücü) ve
üretimin geliĢmiĢ faktörleri (veri iletiĢimin geliĢmiĢ dijital altyapısı, uzmanlaĢmıĢ iĢgücü ve
kompleks disiplinlerde üniversiteler tarafından yürütülen araĢtırmalar), talebin durumu
(talebin derlemesi ve boyutu, gerçekleĢmiĢ talebin doğası), talebin içsel tercihlerinin dıĢ
pazarlara ulaĢtırılmasını sağlayan mekanizma; uluslararası ilgili ve destekleyen rekabetçi
endüstriler (girdiler elde etmede bazen etkili ve imtiyaz sahibi olan firmalar için avantaj
olarak ortaya çıkan durumu) ve firma yapısı, stratejisi ve rekabet üstünlüğü (firmaların
oluĢumu, örgütlenmesi ve yönetimini yönlendiren ve firmaların nasıl yönetildiği ve rekabet
ettiğini etkileyen ulusal koĢullar) kullanmaktadır. Porter’ın modelindeki Ģans ve devlet
politikaları rekabet üstünlüğünü etkileyebilir ama elmasın bir parçasını oluĢturmazlar (Ribes,
vd., 2013:375).
Porter’ın Elmas Modeli sektörel ve yerel dinamikler doğrultusunda ele alınmalıdır.
Programlar açık bir biçimde özel piyasa baĢarısızlıklarını hedef almalıdır. Kısacası,
kümelenme geliĢim programları küreselleĢen ve yerelleĢen bir dünyada politika yapıcılar için
kendi ekonomilerinin potansiyelinin maksimize edilmesi amacıyla kullanıĢlı bir araçtır
(Enright,1998:8).
Porter’ın bir ulusun belli bir endüstride uluslararası olarak nasıl baĢarılı olacağını
açıklayan modeli Elmas Modelidir (Ribes vd., 2011:374). Fethiye’de yamaç paraĢütü
aktivitesinin sürdürülebilirliği ve rekabetçilik analizi özelinde Fethiye’nin yamaç paraĢütü
aktivitesi merkezi olarak ulusal ve uluslararası yamaç paraĢütü aktivitesi merkezleriyle
rekabet edebilmesi ve üstünlük sağlayarak bu aktiviteye ilgi duyan potansiyel turistleri
kendine çekebilmesi önem kazanmaktadır.
Porter (1990: 78) çalıĢmasında belirli bir endüstriye uluslararası rekabet üstünlüğü sağlayan
dört genel niteliğin a) Girdi koĢulları, b)Talep koĢulları, c) Ġlgili ve destekleyici endüstriler ve d)
ĠĢletme stratejisi, yapısı ve yerel rekabet olarak sıralamıĢtır. Bu dört unsuru dıĢarıdan "ġans" ve
"Devlet" unsuru etkilemektedir. Modelde yer alan ve rekabet üstünlüğü sağlamada etkili olan nitelikler
aĢağıda sıralanmaktadır.
ARAġTIRMANIN YÖNTEMĠ
AraĢtırmanın amacı, Fethiye'de yapılan yamaçparaĢütünün mevcut durumunu değerlendirmek
ve rekabetçilik analizini yapmaktır. AraĢtırmada veriler birincil ve ikincil kaynaklardan elde
edilmiĢtir. Fethiye'nin alternatif turizm bağlamında yamaçparaĢütü rekabetçiliği ise Porter’ın Elmas
Modeli ile analiz edilmiĢ ve bu kapsamda Fethiye’de yer alan konu üzerinde uzman sivil toplum ve
kamu kuruluĢları temsilcileri ile görüĢmeler yapılmıĢtır.
AraĢtırma kapsamında görüĢülen kurum ve kuruluĢlar arasında; Fethiye Turizm DanıĢma Bürosu (3),
Fethiye Turizm Tanıtım Eğitim Kültür ve Çevre Vakfı (1), Türk Hava Kurumu Fethiye ġubesi (1),
Fethiye Güç Birliği Tanıtım ve Ticaret Limitet ġirketi (1), Babadağ'da faaliyet gösteren T2 lisanslı
557
