Page 756 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 756
GULAR
Sürdürülebilir Turizm Kapsamında İşletmelerde Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Yasal
Çe rçe ve le r
Kuruluş yeri faktörlerinin ana ve alt başlıklar altında toplayarak sistematik bir sınıflandırmaya
gitmek pek zor hatta hemen hemen imkânsızdır. Kuruluş yeri çalışmalarında çok değişik kaynakların
etkilediği faktörler sınıflandırılmaları genel bir havuz içinde incelenip sorun çözümlenmeye
çalışılmalıdır (Pınar, 1989; 30). İşletmeler, kuruluş yeri seçimini bir takım faktörleri göz önüne alarak
yaparlar ve söz konusu faktörler bilim adamları tarafından farklı farklı sınıflandırılmıştır. Ancak
çalışmanın amacına yönelik turizm işletmelerinde kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörleri genel
olarak sınıflandıracak olursak bu faktörler şunlardır:
Ekonomik faktörler (İktisadi yapı, hammadde, enerji, işçilik, pazara yakınlık, ulaşım
vb.)
Doğal faktörler (İşletmenin amacına uygun su kaynakları, deniz, göl, dağlar, iklim,
arazi durumu, ısı vb.)
Sosyal faktörler (Toplum sağlığı, gürültü ve hava kirliliği, doğanın bozulması vb. )
Yasal faktörler (Genel ve yerel yönetimlerin koşulları, korunan alanlar ve milli
parklar, imar durumu, yapının niteliği vb.)
Yukarıda da belirtildiği üzere turizm işletmelerinin kuruluş yeri seçimlerini etkileyen birçok
faktör vardır. Turizm işletmelerinin kârlılıklarını artırabilmeleri ve varlıklarını devam ettirebilmeleri
bu faktörlerin en uygun şekliyle yerine getirilmesine ve kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasına
bağlıdır. Bu bağlamda, kuruluş yeri seçiminde turizm işletmelerini sınırlayan bir takım yasal
çerçeveler vardır. Çalışmanın bu bölümde, turizm işletmelerini kuruluş yeri seçiminde sınırlayan yasal
çerçevelere ayrıntılı olarak yer verilecektir.
Türkiye’de turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe
kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlama amacıyla çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır.
Turizm bölge, alan ve merkezlerinin tespiti, 16.03.1982 tarih ve 17635 sayılı resmi gazetede
yayımlanan 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu’nda yer almıştır. Bu kanun, turizm hizmeti ile bu
hizmetin gereği kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespiti ile
geliştirilmelerine, turizm yatırım ve işletmelerinin teşvik edilmesine, düzenlenmesine ve
denetlenmesine ilişkin hükümleri kapsar (Turizm Teşvik Kanunu [TTK], 1982).
Turizm Teşvik Kanunu’n, ‘Turizm bölge, alan ve merkezlerinin tespiti’ başlıklı 4. maddesine
göre; ‘Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespitinde; ülkenin doğal,
tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri, kış, av ve su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut
diğer turizm potansiyeli dikkate alınır.’ (TTK, 1982). İlgili maddede belirtildiği üzere, turizm bölgeleri
740
Sürdürülebilir Turizm Kapsamında İşletmelerde Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Yasal
Çe rçe ve le r
Kuruluş yeri faktörlerinin ana ve alt başlıklar altında toplayarak sistematik bir sınıflandırmaya
gitmek pek zor hatta hemen hemen imkânsızdır. Kuruluş yeri çalışmalarında çok değişik kaynakların
etkilediği faktörler sınıflandırılmaları genel bir havuz içinde incelenip sorun çözümlenmeye
çalışılmalıdır (Pınar, 1989; 30). İşletmeler, kuruluş yeri seçimini bir takım faktörleri göz önüne alarak
yaparlar ve söz konusu faktörler bilim adamları tarafından farklı farklı sınıflandırılmıştır. Ancak
çalışmanın amacına yönelik turizm işletmelerinde kuruluş yeri seçimini etkileyen faktörleri genel
olarak sınıflandıracak olursak bu faktörler şunlardır:
Ekonomik faktörler (İktisadi yapı, hammadde, enerji, işçilik, pazara yakınlık, ulaşım
vb.)
Doğal faktörler (İşletmenin amacına uygun su kaynakları, deniz, göl, dağlar, iklim,
arazi durumu, ısı vb.)
Sosyal faktörler (Toplum sağlığı, gürültü ve hava kirliliği, doğanın bozulması vb. )
Yasal faktörler (Genel ve yerel yönetimlerin koşulları, korunan alanlar ve milli
parklar, imar durumu, yapının niteliği vb.)
Yukarıda da belirtildiği üzere turizm işletmelerinin kuruluş yeri seçimlerini etkileyen birçok
faktör vardır. Turizm işletmelerinin kârlılıklarını artırabilmeleri ve varlıklarını devam ettirebilmeleri
bu faktörlerin en uygun şekliyle yerine getirilmesine ve kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasına
bağlıdır. Bu bağlamda, kuruluş yeri seçiminde turizm işletmelerini sınırlayan bir takım yasal
çerçeveler vardır. Çalışmanın bu bölümde, turizm işletmelerini kuruluş yeri seçiminde sınırlayan yasal
çerçevelere ayrıntılı olarak yer verilecektir.
Türkiye’de turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe
kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasını sağlama amacıyla çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır.
Turizm bölge, alan ve merkezlerinin tespiti, 16.03.1982 tarih ve 17635 sayılı resmi gazetede
yayımlanan 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu’nda yer almıştır. Bu kanun, turizm hizmeti ile bu
hizmetin gereği kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespiti ile
geliştirilmelerine, turizm yatırım ve işletmelerinin teşvik edilmesine, düzenlenmesine ve
denetlenmesine ilişkin hükümleri kapsar (Turizm Teşvik Kanunu [TTK], 1982).
Turizm Teşvik Kanunu’n, ‘Turizm bölge, alan ve merkezlerinin tespiti’ başlıklı 4. maddesine
göre; ‘Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespitinde; ülkenin doğal,
tarihi, arkeolojik ve sosyo-kültürel turizm değerleri, kış, av ve su sporları ve sağlık turizmi ile mevcut
diğer turizm potansiyeli dikkate alınır.’ (TTK, 1982). İlgili maddede belirtildiği üzere, turizm bölgeleri
740
