Page 285 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 285
izm ile ilgili bir diğer eleştirisi sadece çevre odaklı olarak ele alınması diğer aktörlere yeterli
önemin verilmemesidir. Butler’ın dikkat çektiği bir diğer nokta sürdürülebilir kalkınma düşüncesinin
kavramda üstü kapalı olarak ifade edilen sınırlandırma fikridir. Bu düşüncenin uygulamada turist
sayısı, altyapı geliştirme ve alanın düzenlenmesi boyutlarıyla ifade edildiğini ifade eden araştırmacı
1960’larda geliştirilen taşıma kapasitesi kavramının bölgesel bazda sihirli sayısının ne olması
gerektiğinin henüz tam olarak belirlenemediğine dikkat çekmektedir. Tüm turizm çeşitlerinin plansız
geliştirilmesi durumunda sürdürülebilirlik özelliğini kaybedeceğini belirten araştırmacı taşıma
kapasitesinin destinasyonlarda sürdürülebilir turizmin oluşturulmasında anahtar elemanlardan birisi
olduğunu vurgulamaktadır. Sürdürülebilir turizm ilkelerinin sadece isimlendirilmesi değil kalkınma
planlarında yer alması ve uygulamaya dönüştürülmesi gerekmektedir. Butler’ın genel
değerlendirmesinde dikkat çektiği anahtar problem turizmdeki tüm paydaşların sürdürülebilir turizm
denince neyin kastedildiğinin tam anlayamamalarıdır. Bu nedenle tüm paydaşların (yerel halk, turist,
turizm işletmeleri, kamu yönetimi ve sivil toplum örgütleri) bakış açısıyla sürdürülebilir turizme
yaklaşılması ve gönüllü katılımlarının sağlanması gerekmektedir.
Weaver (2006: 25) sürdürülebilir turizmin gelişiminde ideal tipler olarak indirgemeci
(minimalist) ve kapsamlı sürdürülebilir turizm ayrımı yapmaktadır. Araştırmacıya göre indirgemeci
sürdürülebilir turizm tipinde bir merkezde veya üründe etkilerin oluşumunda öncelik biyo-merkezci
(çevresel) veya antropo-merkezci (sosyo-kültürel ve ekonomik) konulara verilmeli ve turizm dışındaki
sektörler ve diğer paydaşların arasında eşitlik aranmamalıdır. Dikkat mevcut durumu (statükoyu)
sürdürme üzerinde odaklanmalı ve bu sadece kısa dönemli direk etkileri dikkate almalıdır. Güçlü ve
zayıf sürdürülebilirlik yaklaşım belirleme ürün veya destinasyonun doğasına bağlı belirlenmelidir.
Diğer uçta yer alan kapsamlı sürdürülebilir turizm tipi bütüncül yaklaşımı çevresel, sosyo-kültürel ve
ekonomik etkileri aralarında eşitlik gözetecek şekilde küresel ve sektörlerarası bağlamda aynı anda ele
alır ve aynı zamanda dolaylı ve uyarılmış etkileri uzun dönem bağlamında dikkate alır. Güçlü ve zayıf
sürdürülebilir yaklaşım belirleme stratejik planlarda birlikte dikkate alır.
Tablo 2. İndirgemeci ve Kapsamlı Sürdürülebilir Turizm Tipleri
İndirgemeci Sürdürülebilir Turizm Kapsamlı Sürdürülebilir Turizm
-Çevresel, sosyo-kültürel veya ekonomik etkiler -Çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik etkiler
-Alana özgü veya yerel odaklı -Bölgesel ve Küresel odaklı
-Eylemlerin kısa dönemli etkileri -Eylemlerin uzun dönemli etkileri
-Sadece turizm sektörü -Turizm diğer sektörler bağlamında
-Sadece doğrudan etkiler-Doğrudan, dolaylı ve uyarılmış etkiler
-Nesiller arası eşitlik-Nesiller arası ve bölge içi eşitlik
-Statükonun sürdürülebilirliği -Sürdürülebilirliği geliştirme
Zayıf veya güçlü sürdürülebilirlik yaklaşımı, içeriğe bağlı olarak
Finansal sürdürülebilirlik
Kaynak: Weaver, 2006: 25.
271
önemin verilmemesidir. Butler’ın dikkat çektiği bir diğer nokta sürdürülebilir kalkınma düşüncesinin
kavramda üstü kapalı olarak ifade edilen sınırlandırma fikridir. Bu düşüncenin uygulamada turist
sayısı, altyapı geliştirme ve alanın düzenlenmesi boyutlarıyla ifade edildiğini ifade eden araştırmacı
1960’larda geliştirilen taşıma kapasitesi kavramının bölgesel bazda sihirli sayısının ne olması
gerektiğinin henüz tam olarak belirlenemediğine dikkat çekmektedir. Tüm turizm çeşitlerinin plansız
geliştirilmesi durumunda sürdürülebilirlik özelliğini kaybedeceğini belirten araştırmacı taşıma
kapasitesinin destinasyonlarda sürdürülebilir turizmin oluşturulmasında anahtar elemanlardan birisi
olduğunu vurgulamaktadır. Sürdürülebilir turizm ilkelerinin sadece isimlendirilmesi değil kalkınma
planlarında yer alması ve uygulamaya dönüştürülmesi gerekmektedir. Butler’ın genel
değerlendirmesinde dikkat çektiği anahtar problem turizmdeki tüm paydaşların sürdürülebilir turizm
denince neyin kastedildiğinin tam anlayamamalarıdır. Bu nedenle tüm paydaşların (yerel halk, turist,
turizm işletmeleri, kamu yönetimi ve sivil toplum örgütleri) bakış açısıyla sürdürülebilir turizme
yaklaşılması ve gönüllü katılımlarının sağlanması gerekmektedir.
Weaver (2006: 25) sürdürülebilir turizmin gelişiminde ideal tipler olarak indirgemeci
(minimalist) ve kapsamlı sürdürülebilir turizm ayrımı yapmaktadır. Araştırmacıya göre indirgemeci
sürdürülebilir turizm tipinde bir merkezde veya üründe etkilerin oluşumunda öncelik biyo-merkezci
(çevresel) veya antropo-merkezci (sosyo-kültürel ve ekonomik) konulara verilmeli ve turizm dışındaki
sektörler ve diğer paydaşların arasında eşitlik aranmamalıdır. Dikkat mevcut durumu (statükoyu)
sürdürme üzerinde odaklanmalı ve bu sadece kısa dönemli direk etkileri dikkate almalıdır. Güçlü ve
zayıf sürdürülebilirlik yaklaşım belirleme ürün veya destinasyonun doğasına bağlı belirlenmelidir.
Diğer uçta yer alan kapsamlı sürdürülebilir turizm tipi bütüncül yaklaşımı çevresel, sosyo-kültürel ve
ekonomik etkileri aralarında eşitlik gözetecek şekilde küresel ve sektörlerarası bağlamda aynı anda ele
alır ve aynı zamanda dolaylı ve uyarılmış etkileri uzun dönem bağlamında dikkate alır. Güçlü ve zayıf
sürdürülebilir yaklaşım belirleme stratejik planlarda birlikte dikkate alır.
Tablo 2. İndirgemeci ve Kapsamlı Sürdürülebilir Turizm Tipleri
İndirgemeci Sürdürülebilir Turizm Kapsamlı Sürdürülebilir Turizm
-Çevresel, sosyo-kültürel veya ekonomik etkiler -Çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik etkiler
-Alana özgü veya yerel odaklı -Bölgesel ve Küresel odaklı
-Eylemlerin kısa dönemli etkileri -Eylemlerin uzun dönemli etkileri
-Sadece turizm sektörü -Turizm diğer sektörler bağlamında
-Sadece doğrudan etkiler-Doğrudan, dolaylı ve uyarılmış etkiler
-Nesiller arası eşitlik-Nesiller arası ve bölge içi eşitlik
-Statükonun sürdürülebilirliği -Sürdürülebilirliği geliştirme
Zayıf veya güçlü sürdürülebilirlik yaklaşımı, içeriğe bağlı olarak
Finansal sürdürülebilirlik
Kaynak: Weaver, 2006: 25.
271