Page 283 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 283
umlandırmada ölçek hala tanımlama kriteridir. Ancak sürdürülebilir turizm içedönük bakış açısıyla
diğer sektörlerin önemini ihmal eden bir yaklaşıma sahiptir. Bu sürdürülebilir kalkınmanın daha geniş
bakış açısıyla uyumsuzluk gösterir.
Konumlandırma 3 (Hareket yaklaşımı): ilk iki yaklaşım talebin kitle turizminden daha
sürdürülebilir formlara değişimini sağlamıştır. Bu doğrultuda sürdürülebilir turizm tanımında üç
anahtar değişim ortaya çıkmıştır. Birincisi, büyüklük ölçek olarak bir hedef haline gelmiş olmakla
birlikte kitle turizminin varlığı eleştiri konusu olmaktan çıkmış ve kalkınma konusu olmuştur. Ġkincisi,
sürdürülebilir turizm turizmin mevcut büyüklük ölçeğini belirleme kriteri olmaktan çıkmış ulaşılmak
istenen bir amaç haline gelmiştir. Üçüncüsü, turizm çeşitleri sürdürülebilir veya sürdürülebilir mi?
tartışmasından mevcut bilgileri harekete geçirmek ve amaca ulaşmak için uygulama çabalarına
odaklanma yönelimi artmıştır. Bu doğrultuda küresel etkiler, ekolojik ve fiziksel etkiler, çevre yönetim
sistemleri çevresel etki değerlemesi, çevresel denetim, tekrar kullanım, geri dönüşüm, azaltma,
sürdürülebilir turizm için rehberler, eşitlik, işletme/örgüt odağı konuları ön plana çıkmıştır.
Konumlandırma 4 (Yaklaşma yaklaşımı): Bu yaklaşım sürdürülebilir turizmi, ölçeği ne olursa
olsun, tüm turizm türlerinde ulaşılması gereken amaca ulaşmak için başarılması gerekenler için
çabalama olarak görmektedir. Sürdürülebilir turizm hala evrimleşmektedir. Mevcut durumu daha iyi
noktaya götürme çabaları, açık belirlenmiş amaç tanımlamasından daha önemlidir. Tablo 1.Clarke
(1997)’ın geliştirdiği üçüncü ve dördüncü konumlandırmaların kitle turizmi ve alternatif turizm için
sürdürülebilir turizm amaçlı çabalarındaki odak noktalarını göstermektedir.
Tablo 1. Sürdürülebilir Turizm Hedefleri
Büyük Ölçekli Turizm (Kitle Turizmi) Küçük Ölçekli Turizm (Alternatif Turizm)
- Küresel Etkiler, -Yerel Alan Tanımlamaya Odaklanma
-Eşitlik
-Ekolojik ve Fiziksel Etkiler, -Sürdürülebilir Turizm Ġçin Rehberler,
-Çevre Yönetim Sistemleri
-Çevresel Etki Değerlemesi, -Yerel Kontrol
-Çevresel Denetim, -Turist/Yerel Halkın Eğitimi
-Tekrar Kullanım, Geri Dönüşüm, Azaltma, -Turist Özellikleri
-Sürdürülebilir Turizm Ġçin Rehberler,
-Eşitlik, -Otantiklik
-Ġşletme/Örgüt Odağı Konuları -Bütünlük
Kaynak: Clarke, 1997: 228-230.
Turizmin 1950’li yıllardan itibaren günümüze kadar gerçekleştirdiği dönüşümlerin
sürdürülebilir turizmin ortaya çıkışı ve gelişiminin anlaşılmasının çerçevesini oluşturduğunu belirten
Jafari (1989,2001) dört platform (taraftarlık (Advocacy), uyarıcı (cautionary), adaptasyon (adaptancy)
ve bilgi-odaklı (knowledge-based) olarak dönemleri sınıflandırmıştır (Akt. Weaver 2006: 4-10).
Taraftarlık (Advocacy): II.Dünya Savaşı sonrası 1950 ve1960’lı yıllarda turizmin gelişimini
içermektedir. Bu dönemde turizm en hızlı gelişen sektörlerden birisidir. Gelişmiş ülkelerde ortaya
çıkan orta sınıfın seyahat ve boş zaman amaçlı yer değiştirme isteği turizm talebini arttırmıştır. Bu
durum sektörün emek yoğun yapısı, direk ve dolaylı ekonomik faydaları ile kalkınmanın canlandırıcı
269
diğer sektörlerin önemini ihmal eden bir yaklaşıma sahiptir. Bu sürdürülebilir kalkınmanın daha geniş
bakış açısıyla uyumsuzluk gösterir.
Konumlandırma 3 (Hareket yaklaşımı): ilk iki yaklaşım talebin kitle turizminden daha
sürdürülebilir formlara değişimini sağlamıştır. Bu doğrultuda sürdürülebilir turizm tanımında üç
anahtar değişim ortaya çıkmıştır. Birincisi, büyüklük ölçek olarak bir hedef haline gelmiş olmakla
birlikte kitle turizminin varlığı eleştiri konusu olmaktan çıkmış ve kalkınma konusu olmuştur. Ġkincisi,
sürdürülebilir turizm turizmin mevcut büyüklük ölçeğini belirleme kriteri olmaktan çıkmış ulaşılmak
istenen bir amaç haline gelmiştir. Üçüncüsü, turizm çeşitleri sürdürülebilir veya sürdürülebilir mi?
tartışmasından mevcut bilgileri harekete geçirmek ve amaca ulaşmak için uygulama çabalarına
odaklanma yönelimi artmıştır. Bu doğrultuda küresel etkiler, ekolojik ve fiziksel etkiler, çevre yönetim
sistemleri çevresel etki değerlemesi, çevresel denetim, tekrar kullanım, geri dönüşüm, azaltma,
sürdürülebilir turizm için rehberler, eşitlik, işletme/örgüt odağı konuları ön plana çıkmıştır.
Konumlandırma 4 (Yaklaşma yaklaşımı): Bu yaklaşım sürdürülebilir turizmi, ölçeği ne olursa
olsun, tüm turizm türlerinde ulaşılması gereken amaca ulaşmak için başarılması gerekenler için
çabalama olarak görmektedir. Sürdürülebilir turizm hala evrimleşmektedir. Mevcut durumu daha iyi
noktaya götürme çabaları, açık belirlenmiş amaç tanımlamasından daha önemlidir. Tablo 1.Clarke
(1997)’ın geliştirdiği üçüncü ve dördüncü konumlandırmaların kitle turizmi ve alternatif turizm için
sürdürülebilir turizm amaçlı çabalarındaki odak noktalarını göstermektedir.
Tablo 1. Sürdürülebilir Turizm Hedefleri
Büyük Ölçekli Turizm (Kitle Turizmi) Küçük Ölçekli Turizm (Alternatif Turizm)
- Küresel Etkiler, -Yerel Alan Tanımlamaya Odaklanma
-Eşitlik
-Ekolojik ve Fiziksel Etkiler, -Sürdürülebilir Turizm Ġçin Rehberler,
-Çevre Yönetim Sistemleri
-Çevresel Etki Değerlemesi, -Yerel Kontrol
-Çevresel Denetim, -Turist/Yerel Halkın Eğitimi
-Tekrar Kullanım, Geri Dönüşüm, Azaltma, -Turist Özellikleri
-Sürdürülebilir Turizm Ġçin Rehberler,
-Eşitlik, -Otantiklik
-Ġşletme/Örgüt Odağı Konuları -Bütünlük
Kaynak: Clarke, 1997: 228-230.
Turizmin 1950’li yıllardan itibaren günümüze kadar gerçekleştirdiği dönüşümlerin
sürdürülebilir turizmin ortaya çıkışı ve gelişiminin anlaşılmasının çerçevesini oluşturduğunu belirten
Jafari (1989,2001) dört platform (taraftarlık (Advocacy), uyarıcı (cautionary), adaptasyon (adaptancy)
ve bilgi-odaklı (knowledge-based) olarak dönemleri sınıflandırmıştır (Akt. Weaver 2006: 4-10).
Taraftarlık (Advocacy): II.Dünya Savaşı sonrası 1950 ve1960’lı yıllarda turizmin gelişimini
içermektedir. Bu dönemde turizm en hızlı gelişen sektörlerden birisidir. Gelişmiş ülkelerde ortaya
çıkan orta sınıfın seyahat ve boş zaman amaçlı yer değiştirme isteği turizm talebini arttırmıştır. Bu
durum sektörün emek yoğun yapısı, direk ve dolaylı ekonomik faydaları ile kalkınmanın canlandırıcı
269
