Page 374 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 374
E’ye (sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırmas ı) göre ülke sıralamasında 62. sırada yer
almakta ve Türkiye ortalamasının altında sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinde bulunmaktadır.
B. İlin Kültür Turizmi Potansiyeli
Gümüşhane ili kültür turizmi potansiyeline geçmeden önce kültür, kültür turizmi kavramlarını
irdelemek yerinde olacaktır. Kültür kavramı; sanat, dil, tarih, din, mimari yapı, yaşam tarzı gibi
etkenleri içine alan geniş bir kapsama sahiptir (Uygur ve Baykan 2007). Kültür ve turizm arasındaki
ilişki; kültürün turizme yol açması ve turistlerin gittikleri gezdikleri yerlerin kültürüne etkileri olmak
üzere iki biçimde ortaya çıkmaktadır (Usta, 2001:87). Günümüzde küreselleşme, teknolojik alanda ve
tüketici/turist tercihlerinde yaşanan gelişmeler; insanların farklı kültürleri görme, tanıma ve öğrenme
merakını artırmış ve kültür turizminin doğmasına sebep olmuştur. Kültür turizmi geniş anlamda
ziyaretçilerin gittikleri yerdeki tarihi ve bir ulusa ait değerleri görmesi ve tatması olayıdır (Öztürk ve
Yazıcıoğlu, 2002). Kültür turizmi kapsamında; festival, folklor, tiyatro, sergi gibi sanatsal faaliyetlere
katılmak; geçmişte yaşamış uygarlıklar ile gidilen bölgede, yerinde, kültürel değerleri tanımak, yaşam
tarzlarını gözlemlemek ve tarihi yerleri gezmek yer almaktadır.
Gümüşhane iline tarihte; Protohitit, Hitit, İran, Roma, Makedonya, Bizans, Emevi, Abbasiler,
Selçuklular, İlhanlılar, Trabzon Rum İmparatorluğu, Akkoyunlular ve Osmanlılar hâkim olmuş, bu
durum da ilin beşeri turizm eserleri bakımından zengin bir potansiyele sahip olmasına yol açmıştır
(Zaman 2000).
Gümüşhane tarihi kalıntılar bakımından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. İl genelinde 2863
sayılı yasa kapsamında tescilli bulunan 24 adet camii, 5 adet türbe ve kümbet, 14 adet kale, 6 adet
minare, höyük ve peri bacası, 6 adet han ve hamam, 6 adet mezarlık, 32 adet çeşme, 39 adet köprü, 99
adet kilise ve şapel, 5 adet okul ve medrese, 7 adet mağara, 2 adet göl ve şelale, 20 adet sit alanı
bulunmaktadır. İlde toplam 405 tarihi eser bulunmakta olup, bunların 277 adedi koruma altına alınan
tarihi eserler kapsamındadır (TÜİK, 2013). İlin tarihi mimarisinin en ilgi çekici unsuru olan konaklar,
ziyaretçilerini tarihin derinliklerine sürükleyebilecek potansiyeli taşımaktadır. İl’de 44 adet konak
mevcuttur. Karaca Mağarası, Tomara Şelalesi, Artabel Gölleri, Limni Gölü, Santa ve Sadak
Harabeleri, İmera Manastırı, Çağırgan Baba Türbesi görülmesi gereken tarihi ve turistik eser/yerlerden
sadece birkaçıdır. Ayrıca Zigana Dağı ve Çakırgöl Spor ve Turizm Merkezleriyle, irili ufaklı 415
yaylasıyla diğer alternatif turizm türleri açısından da önemli potansiyele sahiptir.
İl folklorik açıdan çok önemli bir potansiyele sahiptir. Ayrıca coğrafi konumundan dolayı
Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin sahip olduğu kültürel zenginlikleri bünyesinde barındırarak
yeni ve kendine has bir kültür haline getirmiştir. Gümüşhane’de var olan her türlü gelenek, görenek, el
sanatları, halk oyunları ve halk kıyafetlerinde de bu kendine özgü yapı hissedilmektedir. Gümüşhane
ilinde yöresel yemeklerde daha çok tahıl ve hayvansal ürünler kullanılmaktadır. Yöre mutfağı kendine
has lezzetleri bünyesinde barındırmaktadır (Günaydın, 2013:9). İlde bazı geleneksel el sanatları
toplumsal yaşamda kullanılarak; fırıncılık, guduculuk, değirmencilik, semercilik, çeşnicilik,
dokumacılık, oymacılık vb. el sanatları toplum içerisinde kendi kurumlarını oluşturarak geleneksel
360
almakta ve Türkiye ortalamasının altında sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinde bulunmaktadır.
B. İlin Kültür Turizmi Potansiyeli
Gümüşhane ili kültür turizmi potansiyeline geçmeden önce kültür, kültür turizmi kavramlarını
irdelemek yerinde olacaktır. Kültür kavramı; sanat, dil, tarih, din, mimari yapı, yaşam tarzı gibi
etkenleri içine alan geniş bir kapsama sahiptir (Uygur ve Baykan 2007). Kültür ve turizm arasındaki
ilişki; kültürün turizme yol açması ve turistlerin gittikleri gezdikleri yerlerin kültürüne etkileri olmak
üzere iki biçimde ortaya çıkmaktadır (Usta, 2001:87). Günümüzde küreselleşme, teknolojik alanda ve
tüketici/turist tercihlerinde yaşanan gelişmeler; insanların farklı kültürleri görme, tanıma ve öğrenme
merakını artırmış ve kültür turizminin doğmasına sebep olmuştur. Kültür turizmi geniş anlamda
ziyaretçilerin gittikleri yerdeki tarihi ve bir ulusa ait değerleri görmesi ve tatması olayıdır (Öztürk ve
Yazıcıoğlu, 2002). Kültür turizmi kapsamında; festival, folklor, tiyatro, sergi gibi sanatsal faaliyetlere
katılmak; geçmişte yaşamış uygarlıklar ile gidilen bölgede, yerinde, kültürel değerleri tanımak, yaşam
tarzlarını gözlemlemek ve tarihi yerleri gezmek yer almaktadır.
Gümüşhane iline tarihte; Protohitit, Hitit, İran, Roma, Makedonya, Bizans, Emevi, Abbasiler,
Selçuklular, İlhanlılar, Trabzon Rum İmparatorluğu, Akkoyunlular ve Osmanlılar hâkim olmuş, bu
durum da ilin beşeri turizm eserleri bakımından zengin bir potansiyele sahip olmasına yol açmıştır
(Zaman 2000).
Gümüşhane tarihi kalıntılar bakımından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. İl genelinde 2863
sayılı yasa kapsamında tescilli bulunan 24 adet camii, 5 adet türbe ve kümbet, 14 adet kale, 6 adet
minare, höyük ve peri bacası, 6 adet han ve hamam, 6 adet mezarlık, 32 adet çeşme, 39 adet köprü, 99
adet kilise ve şapel, 5 adet okul ve medrese, 7 adet mağara, 2 adet göl ve şelale, 20 adet sit alanı
bulunmaktadır. İlde toplam 405 tarihi eser bulunmakta olup, bunların 277 adedi koruma altına alınan
tarihi eserler kapsamındadır (TÜİK, 2013). İlin tarihi mimarisinin en ilgi çekici unsuru olan konaklar,
ziyaretçilerini tarihin derinliklerine sürükleyebilecek potansiyeli taşımaktadır. İl’de 44 adet konak
mevcuttur. Karaca Mağarası, Tomara Şelalesi, Artabel Gölleri, Limni Gölü, Santa ve Sadak
Harabeleri, İmera Manastırı, Çağırgan Baba Türbesi görülmesi gereken tarihi ve turistik eser/yerlerden
sadece birkaçıdır. Ayrıca Zigana Dağı ve Çakırgöl Spor ve Turizm Merkezleriyle, irili ufaklı 415
yaylasıyla diğer alternatif turizm türleri açısından da önemli potansiyele sahiptir.
İl folklorik açıdan çok önemli bir potansiyele sahiptir. Ayrıca coğrafi konumundan dolayı
Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin sahip olduğu kültürel zenginlikleri bünyesinde barındırarak
yeni ve kendine has bir kültür haline getirmiştir. Gümüşhane’de var olan her türlü gelenek, görenek, el
sanatları, halk oyunları ve halk kıyafetlerinde de bu kendine özgü yapı hissedilmektedir. Gümüşhane
ilinde yöresel yemeklerde daha çok tahıl ve hayvansal ürünler kullanılmaktadır. Yöre mutfağı kendine
has lezzetleri bünyesinde barındırmaktadır (Günaydın, 2013:9). İlde bazı geleneksel el sanatları
toplumsal yaşamda kullanılarak; fırıncılık, guduculuk, değirmencilik, semercilik, çeşnicilik,
dokumacılık, oymacılık vb. el sanatları toplum içerisinde kendi kurumlarını oluşturarak geleneksel
360
