Page 547 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 547
lmiĢ bir bilgi olsa da bu tam bir kıĢ uykusu değildir. Arada sırada inlerinden çıkıp dolaĢırlar
fakat bu süreç içerisinde hiç beslenmezler. (Ertürk, 2008: 180). Özellikle uyandıktan sonra doğal
yaĢam alanlarında beslenme ihtiyaçlarını karĢılayamayan bozayılar, insanların yaĢam alanlarına
yönelmekte ve insanla karĢı karĢıya kalmaktadır.
C. Ayı-Ġnsan ÇatıĢması
Ayı-insan çatıĢması; “ayıların insanlara ait mal ve mülkleri istenmeyen bir Ģekilde
kullandığı veya tahrip ettiği; vahĢi ayıların insanlara zarar verdiği veya insanların ayıları can ve mal
güvenliklerine doğrudan bir tehdit olarak algıladığı durumlar”dır (Dünya Hayvanları Koruma
Derneği [WSPA], 2009: 1). Ayı - insan çatıĢmasının ortaya çıkmasına yol açan temel nedenler;
hidroelektrik santralleri, turistik yapılaĢma, yol yapımları, doğal alanlara doğru ĢehirleĢme ve
geniĢleme, madencilik faaliyetleri, korunması gereken alanların belli bir süre sonra korunamaması,
korunan alanların yatırıma açılması olarak sıralanabilir (Doğal Hayatı Koruma Vakfı [WWF],
2012). Bozayıların yaĢam alanlarının çeĢitli nedenlerle azalmaya baĢlaması sonucu, aç kalan
bozayılar yiyecek bulmak adına insan yaĢam alanlarına inmekte ve bu durum sonucunda ayılarla
karĢı karĢıya kalan halk arasında çatıĢma yaĢanmaktadır (Doğa Derneği, 2012). Bu çatıĢmalar
sonucunda hem ayılar hem de insanlarda yaralanmalar, nadiren de olsa ölümler söz konusu
olabilmektedir.
Ayı-insan çatıĢmasında ayıların avlanması çatıĢmanın ortadan kaldırılmasında çözüm
üretmeyecek (Doğa Derneği, 13.03.2015), aksine doğanın dengesi bozulacaktır. Bu nedenle daha
yapıcı çözüm önerilerinin üretilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede ayı-insan çatıĢması ile ilgili
birtakım projeler yürütülmektedir. Bu projelerden biri Avrupa Birliği desteği ile yürütülen Kaçkar
Dağları Projesi’dir. Bu proje kapsamında Artvin Yusufeli’nde yaĢayan bir bozayıya izleme cihazı
takılmıĢ ve bu ayı 3 yıl boyunca izlenmiĢtir. Amaç, ayılar hakkında detaylı bilgi kazanımıdır.
Ayıların yaĢam alanlarının kontrolü, alıĢkanlıkları ve insanların yaĢam alanlarına hangi durumlarda
geldikleri ortaya çıkarılmak istenilmiĢtir. Proje kapsamında bölgede bozayıların zarar verdiği bazı
bahçelere elektroĢoklu tel çitler kurularak bozayılar uzaklaĢtırılmaya çalıĢılmıĢtır. Bozayıların zarar
verdiği arı kovanlarına yönelik ise 3m yükseklikte arı platformları oluĢturularak çözüm
sağlanmıĢtır (Tema Vakfı, 13.03.2015). Diğer bir proje ise Doğa Derneği tarafından Dünya
Hayvanları Koruma Derneğinin desteğiyle yürütülen Bozayı Araştırma Koruma Projesi’dir.
Projenin ana amacı “Türkiye’de insan-bozayı çatıĢmasının doğru anlaĢılmasını sağlamak ve ilgili
kiĢi, grup ve kurumların kapasitelerinin arttırılması ve çatıĢmanın azaltılması”dır (http://bozayi.net,
21.03.2015). Bu projede Kaçkar Dağları Projesi’nden faklı olarak bozayı eğitim çalıĢmaları
kapsamında “Öğretmen Rehber Kitabı“, "Öğrenci Etkinlik Kitabı", “Gezici Bozayı Çantası”
geliĢtirilmiĢtir ve proje devam etmektedir (http://bozayi.net, 21.03.2015).
Ayı-insan çatıĢmalarını en aza indirgemek için dikkate alınması gereken bazı hususlar söz
konusudur. Bunlar (Distefano, 2005: 17-22; ġafak, 2008:5; WSPA, 2009: 2-3; WWF, 2012);
533
fakat bu süreç içerisinde hiç beslenmezler. (Ertürk, 2008: 180). Özellikle uyandıktan sonra doğal
yaĢam alanlarında beslenme ihtiyaçlarını karĢılayamayan bozayılar, insanların yaĢam alanlarına
yönelmekte ve insanla karĢı karĢıya kalmaktadır.
C. Ayı-Ġnsan ÇatıĢması
Ayı-insan çatıĢması; “ayıların insanlara ait mal ve mülkleri istenmeyen bir Ģekilde
kullandığı veya tahrip ettiği; vahĢi ayıların insanlara zarar verdiği veya insanların ayıları can ve mal
güvenliklerine doğrudan bir tehdit olarak algıladığı durumlar”dır (Dünya Hayvanları Koruma
Derneği [WSPA], 2009: 1). Ayı - insan çatıĢmasının ortaya çıkmasına yol açan temel nedenler;
hidroelektrik santralleri, turistik yapılaĢma, yol yapımları, doğal alanlara doğru ĢehirleĢme ve
geniĢleme, madencilik faaliyetleri, korunması gereken alanların belli bir süre sonra korunamaması,
korunan alanların yatırıma açılması olarak sıralanabilir (Doğal Hayatı Koruma Vakfı [WWF],
2012). Bozayıların yaĢam alanlarının çeĢitli nedenlerle azalmaya baĢlaması sonucu, aç kalan
bozayılar yiyecek bulmak adına insan yaĢam alanlarına inmekte ve bu durum sonucunda ayılarla
karĢı karĢıya kalan halk arasında çatıĢma yaĢanmaktadır (Doğa Derneği, 2012). Bu çatıĢmalar
sonucunda hem ayılar hem de insanlarda yaralanmalar, nadiren de olsa ölümler söz konusu
olabilmektedir.
Ayı-insan çatıĢmasında ayıların avlanması çatıĢmanın ortadan kaldırılmasında çözüm
üretmeyecek (Doğa Derneği, 13.03.2015), aksine doğanın dengesi bozulacaktır. Bu nedenle daha
yapıcı çözüm önerilerinin üretilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede ayı-insan çatıĢması ile ilgili
birtakım projeler yürütülmektedir. Bu projelerden biri Avrupa Birliği desteği ile yürütülen Kaçkar
Dağları Projesi’dir. Bu proje kapsamında Artvin Yusufeli’nde yaĢayan bir bozayıya izleme cihazı
takılmıĢ ve bu ayı 3 yıl boyunca izlenmiĢtir. Amaç, ayılar hakkında detaylı bilgi kazanımıdır.
Ayıların yaĢam alanlarının kontrolü, alıĢkanlıkları ve insanların yaĢam alanlarına hangi durumlarda
geldikleri ortaya çıkarılmak istenilmiĢtir. Proje kapsamında bölgede bozayıların zarar verdiği bazı
bahçelere elektroĢoklu tel çitler kurularak bozayılar uzaklaĢtırılmaya çalıĢılmıĢtır. Bozayıların zarar
verdiği arı kovanlarına yönelik ise 3m yükseklikte arı platformları oluĢturularak çözüm
sağlanmıĢtır (Tema Vakfı, 13.03.2015). Diğer bir proje ise Doğa Derneği tarafından Dünya
Hayvanları Koruma Derneğinin desteğiyle yürütülen Bozayı Araştırma Koruma Projesi’dir.
Projenin ana amacı “Türkiye’de insan-bozayı çatıĢmasının doğru anlaĢılmasını sağlamak ve ilgili
kiĢi, grup ve kurumların kapasitelerinin arttırılması ve çatıĢmanın azaltılması”dır (http://bozayi.net,
21.03.2015). Bu projede Kaçkar Dağları Projesi’nden faklı olarak bozayı eğitim çalıĢmaları
kapsamında “Öğretmen Rehber Kitabı“, "Öğrenci Etkinlik Kitabı", “Gezici Bozayı Çantası”
geliĢtirilmiĢtir ve proje devam etmektedir (http://bozayi.net, 21.03.2015).
Ayı-insan çatıĢmalarını en aza indirgemek için dikkate alınması gereken bazı hususlar söz
konusudur. Bunlar (Distefano, 2005: 17-22; ġafak, 2008:5; WSPA, 2009: 2-3; WWF, 2012);
533
