Page 663 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 663
II. ARAŞTIRMA
AraĢtırmanın asıl amacı mevsimselliğin detaylı analizinden daha çok, mevsimselliğin
sürdürülebilir turizm açısından önemini ortaya koymak olduğundan, sade ve yalın bir Ģekilde
Antalya’da turizm sektöründe 2004-2014 yılları arasında gerçekleĢen mevsimsel dalgalanmaları ortaya
koymak amacıyla ARIMA zaman serileri analiz yönteminden yararlanılmıĢtır. Bu yöntem geçmiĢ
değerleri ve diğer önemli bağımsız değiĢkenlerin bir fonksiyonu olarak, bir tek değiĢkenli zaman
serilerini tanımlamaktadır ve bugüne kadar mevsimsellik ve çevresel etkileri test etmek için çok sayıda
benzer çalıĢmalarda kullanılmıĢtır (Lin & Xiraxagar, 2006:797). Mevsimsellik, zaman serilerinin aynı
zaman noktalarındaki gözlem değerlerinde meydana gelen düzenli değiĢimleri açıklar. Zaman serileri
açısından kullanılan verilerin kimi dönemleri diğer dönemlere göre farklılık gösterir. Mevsimsellik,
gerçek değerlerin serinin ortalama değerinden sapma miktarı cinsinden ifade edilir (YeĢilyayla, 2013:
9). Bu bağlamda, Antalya il kültür ve turizm müdürlüğünden 2004-2014 yılları arasındaki aylık
ziyaretçi sayıları için mevsimsel endeksler SPSS istatistik paket yazılımı kullanılarak hesaplanmıĢtır.
Antalya’nın 2004-2014 yılları arasındaki aylık ziyaretçi sayıları incelendiğinde talep
miktarında yılın belli zamanlarında artıĢ ve azalmalar görülmektedir. Turizm sektörünün sürekliliği
göz önüne alındığında yılın tüm aylarında düzenli bir ziyaretçi geliĢinin olmadığı görülmektedir. ġekil
1’de ifade edildiği gibi yerli ve yabancı turistlerin geliĢi yılın belli aylarında (Mayıs-Ekim)
yoğunlaĢırken, belli aylarında ise (Kasım-Nisan) azaldığı geldiği görülmektedir. 100 ortalama endeks
değerini göstermekte, bunun üzerindeki değerler mevsimsel talepte yoğunlaĢmayı, altındaki değerlerde
ilgili aylarda talep yetersizliğini ifade etmektedir.
Şekil 1: Antalya’ya gelen ziyaretçi sayılarında mevsimsel dalgalanmalar (2004-2014)
Yabancı turistlerin geliĢlerinin yoğun olarak Mayıs ve Ekim ayları arasında, yerli turistlerin
geliĢlerinin ise Mayıs ve Eylül ayları arasında yoğunlaĢtığı görülmektedir. Yabancı turistlerin bu
aylarda Antalya’yı tercih etmelerindeki en önemli sebep iklim Ģartları ve deniz-kum-güneĢ üçlüsüdür.
Bu tercihteki en önemli etkenler kendi ülkelerinde yaz mevsiminin kısa sürmesi, denize eriĢimlerinin
olmaması ya da yetersiz güneĢ veya yeterince sıcak olmayan deniz suyu gibi nedenlerle tatillerini
güneĢ-deniz-kum üçlüsünün en iyi yaĢandığı yer ve zamanlarda geçirme istek ve arzularıdır. Yerli
649
AraĢtırmanın asıl amacı mevsimselliğin detaylı analizinden daha çok, mevsimselliğin
sürdürülebilir turizm açısından önemini ortaya koymak olduğundan, sade ve yalın bir Ģekilde
Antalya’da turizm sektöründe 2004-2014 yılları arasında gerçekleĢen mevsimsel dalgalanmaları ortaya
koymak amacıyla ARIMA zaman serileri analiz yönteminden yararlanılmıĢtır. Bu yöntem geçmiĢ
değerleri ve diğer önemli bağımsız değiĢkenlerin bir fonksiyonu olarak, bir tek değiĢkenli zaman
serilerini tanımlamaktadır ve bugüne kadar mevsimsellik ve çevresel etkileri test etmek için çok sayıda
benzer çalıĢmalarda kullanılmıĢtır (Lin & Xiraxagar, 2006:797). Mevsimsellik, zaman serilerinin aynı
zaman noktalarındaki gözlem değerlerinde meydana gelen düzenli değiĢimleri açıklar. Zaman serileri
açısından kullanılan verilerin kimi dönemleri diğer dönemlere göre farklılık gösterir. Mevsimsellik,
gerçek değerlerin serinin ortalama değerinden sapma miktarı cinsinden ifade edilir (YeĢilyayla, 2013:
9). Bu bağlamda, Antalya il kültür ve turizm müdürlüğünden 2004-2014 yılları arasındaki aylık
ziyaretçi sayıları için mevsimsel endeksler SPSS istatistik paket yazılımı kullanılarak hesaplanmıĢtır.
Antalya’nın 2004-2014 yılları arasındaki aylık ziyaretçi sayıları incelendiğinde talep
miktarında yılın belli zamanlarında artıĢ ve azalmalar görülmektedir. Turizm sektörünün sürekliliği
göz önüne alındığında yılın tüm aylarında düzenli bir ziyaretçi geliĢinin olmadığı görülmektedir. ġekil
1’de ifade edildiği gibi yerli ve yabancı turistlerin geliĢi yılın belli aylarında (Mayıs-Ekim)
yoğunlaĢırken, belli aylarında ise (Kasım-Nisan) azaldığı geldiği görülmektedir. 100 ortalama endeks
değerini göstermekte, bunun üzerindeki değerler mevsimsel talepte yoğunlaĢmayı, altındaki değerlerde
ilgili aylarda talep yetersizliğini ifade etmektedir.
Şekil 1: Antalya’ya gelen ziyaretçi sayılarında mevsimsel dalgalanmalar (2004-2014)
Yabancı turistlerin geliĢlerinin yoğun olarak Mayıs ve Ekim ayları arasında, yerli turistlerin
geliĢlerinin ise Mayıs ve Eylül ayları arasında yoğunlaĢtığı görülmektedir. Yabancı turistlerin bu
aylarda Antalya’yı tercih etmelerindeki en önemli sebep iklim Ģartları ve deniz-kum-güneĢ üçlüsüdür.
Bu tercihteki en önemli etkenler kendi ülkelerinde yaz mevsiminin kısa sürmesi, denize eriĢimlerinin
olmaması ya da yetersiz güneĢ veya yeterince sıcak olmayan deniz suyu gibi nedenlerle tatillerini
güneĢ-deniz-kum üçlüsünün en iyi yaĢandığı yer ve zamanlarda geçirme istek ve arzularıdır. Yerli
649
