Page 661 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 661
simselliğin, gerek olumlu, gerekse olumsuz yönleriyle sürdürülebilir turizm açısından önem arz
etmesi nedeniyle, bu çalıĢmada mevsimselliğin sürdürülebilir turizme etkileri üzerinde durulmuĢtur.
I. LİTERATÜR TARAMASI
Turizm bütün bir yıl boyunca devam eden bir faaliyet olmasına rağmen, turizmin zaman olarak
yoğunlaĢtığı döneme turizm mevsimi adı verilmektedir. Zamanda yoğunlaĢmaya en güzel örnek
turizm mevsiminin, okulların tatile çıkma dönemlerinde yoğunlaĢmasıdır. Mekân içinde yoğunlaĢma
ise turistin ülkenin doğal, tarihi, kültürel-beĢeri kaynaklarının yoğun olduğu merkezlere yönelmesidir
(Ünlüönen, Kara ve Tokmak, 2008: 316). Bu durum, turizm mevsimi dıĢında destinasyonlarda atıl
kapasite, iĢsizlik, ekonomik durgunluk gibi sorunlara neden olurken, yoğunluğun yaĢandığı turizm
mevsiminde ise trafik kazaları, alt yapı yetersizlikleri, kalabalık, enflasyon, çevresel bozulma gibi
problemleri ortaya çıkarmaktadır (Hinch ve Higham, 2003: 165).
Turizm sektöründe mevsimsellik, turizm faaliyetlerinin temelde bireysel kararlara bağlı olarak
geliĢmesi nedeniyle oldukça fazla sayıda etkenden oluĢmaktadır. Turizmin mevsimsellik özelliği,
öncelikle belirgin olarak mevsimsel turizm talebi dalgalanmalarına yol açtığı için turizm sektöründe
var olan mevsimselliğin nedenleri, turizm talebinde mevsimsel dalgalanmalara neden olan etkenlerle
benzerlik göstermektedir (Günel, 2009: 199). Mevsimsel dalgalanma ise, bir periyottan diğerine kendi
kendine tekrar eden zaman serilerinin ortalama değerinin yüzdelik ifadesidir. Turizmin mevsimlik
özelliği, turizm talebinin belli bir zaman parçasında, belli yörelerde yoğunlaĢması demektir (Öğmen,
2010: 22).
Turizm talebini ve turizm faaliyetlerine mevsimsellik özelliğini kazandıran etkenler genel
olarak iki temel ayrımla ele alınmaktadır. Diğer bir deyiĢle, turizmde mevsimselliği oluĢturduğu kabul
edilen iki temel unsur vardır. Bu iki unsur; “doğal” ve “kurumsal” nedenler olarak adlandırılmaktadır
(Butler, 2001; Baum ve Lundtorp, 2001). Baum ve Hagen’e (1999: 300) göre doğal ve kurumsal
faktörleri de kapsayacak biçimde, mevsimselliğin nedenleri; iklim ve hava durumu, sosyal
alıĢkanlıklar ve tatiller, iĢ gelenekleri, takvim etkisi ve arz tarafından kaynaklanan sınırlılıklardır.
Mevsimsellik turizm endüstrisinin ana sorunlarından birisi olarak görülmekte ve endüstride
karĢılaĢılan birçok güçlüğün ortaya çıkmasından ve Ģiddetlenmesinden sorumlu tutulmaktadır (Cuccia
ve Rizzo, 2011: 589; Butler, 2001: 5). Mevsimsellik; kazanç artıĢı sağlamada, tam zamanlı personel
çalıĢtırmada güçlükler ortaya çıkarmaktadır ve yatırım geri dönüĢ süresinin uzamasına, yüksek
sezonda iĢletme kapasitesinin aĢırı kullanılmasına veya düĢük sezonda iĢletme kapasitesinin önemli
bölümünün atıl kalmasına neden olmaktadır (Butler, 2001: 5).
Dünya nüfusunun hızlı artıĢı, ekonomik büyümeyi gerçekleĢtirmek için doğal kaynakların ve
çevrenin bilinçsizce ve aĢırı Ģekilde kullanılması; insan hayatı için vazgeçilmez olan hava, su, toprak
ve denizlerin kirletilmesine, bazı canlı türlerinin yok olmasına, insanlığın sağlıklı bir geleceğe sahip
olması konusunda endiĢelerinin artmasına sebep olmuĢtur (Sarkım 2007: 75). Bölgelerin sahip olduğu
647
etmesi nedeniyle, bu çalıĢmada mevsimselliğin sürdürülebilir turizme etkileri üzerinde durulmuĢtur.
I. LİTERATÜR TARAMASI
Turizm bütün bir yıl boyunca devam eden bir faaliyet olmasına rağmen, turizmin zaman olarak
yoğunlaĢtığı döneme turizm mevsimi adı verilmektedir. Zamanda yoğunlaĢmaya en güzel örnek
turizm mevsiminin, okulların tatile çıkma dönemlerinde yoğunlaĢmasıdır. Mekân içinde yoğunlaĢma
ise turistin ülkenin doğal, tarihi, kültürel-beĢeri kaynaklarının yoğun olduğu merkezlere yönelmesidir
(Ünlüönen, Kara ve Tokmak, 2008: 316). Bu durum, turizm mevsimi dıĢında destinasyonlarda atıl
kapasite, iĢsizlik, ekonomik durgunluk gibi sorunlara neden olurken, yoğunluğun yaĢandığı turizm
mevsiminde ise trafik kazaları, alt yapı yetersizlikleri, kalabalık, enflasyon, çevresel bozulma gibi
problemleri ortaya çıkarmaktadır (Hinch ve Higham, 2003: 165).
Turizm sektöründe mevsimsellik, turizm faaliyetlerinin temelde bireysel kararlara bağlı olarak
geliĢmesi nedeniyle oldukça fazla sayıda etkenden oluĢmaktadır. Turizmin mevsimsellik özelliği,
öncelikle belirgin olarak mevsimsel turizm talebi dalgalanmalarına yol açtığı için turizm sektöründe
var olan mevsimselliğin nedenleri, turizm talebinde mevsimsel dalgalanmalara neden olan etkenlerle
benzerlik göstermektedir (Günel, 2009: 199). Mevsimsel dalgalanma ise, bir periyottan diğerine kendi
kendine tekrar eden zaman serilerinin ortalama değerinin yüzdelik ifadesidir. Turizmin mevsimlik
özelliği, turizm talebinin belli bir zaman parçasında, belli yörelerde yoğunlaĢması demektir (Öğmen,
2010: 22).
Turizm talebini ve turizm faaliyetlerine mevsimsellik özelliğini kazandıran etkenler genel
olarak iki temel ayrımla ele alınmaktadır. Diğer bir deyiĢle, turizmde mevsimselliği oluĢturduğu kabul
edilen iki temel unsur vardır. Bu iki unsur; “doğal” ve “kurumsal” nedenler olarak adlandırılmaktadır
(Butler, 2001; Baum ve Lundtorp, 2001). Baum ve Hagen’e (1999: 300) göre doğal ve kurumsal
faktörleri de kapsayacak biçimde, mevsimselliğin nedenleri; iklim ve hava durumu, sosyal
alıĢkanlıklar ve tatiller, iĢ gelenekleri, takvim etkisi ve arz tarafından kaynaklanan sınırlılıklardır.
Mevsimsellik turizm endüstrisinin ana sorunlarından birisi olarak görülmekte ve endüstride
karĢılaĢılan birçok güçlüğün ortaya çıkmasından ve Ģiddetlenmesinden sorumlu tutulmaktadır (Cuccia
ve Rizzo, 2011: 589; Butler, 2001: 5). Mevsimsellik; kazanç artıĢı sağlamada, tam zamanlı personel
çalıĢtırmada güçlükler ortaya çıkarmaktadır ve yatırım geri dönüĢ süresinin uzamasına, yüksek
sezonda iĢletme kapasitesinin aĢırı kullanılmasına veya düĢük sezonda iĢletme kapasitesinin önemli
bölümünün atıl kalmasına neden olmaktadır (Butler, 2001: 5).
Dünya nüfusunun hızlı artıĢı, ekonomik büyümeyi gerçekleĢtirmek için doğal kaynakların ve
çevrenin bilinçsizce ve aĢırı Ģekilde kullanılması; insan hayatı için vazgeçilmez olan hava, su, toprak
ve denizlerin kirletilmesine, bazı canlı türlerinin yok olmasına, insanlığın sağlıklı bir geleceğe sahip
olması konusunda endiĢelerinin artmasına sebep olmuĢtur (Sarkım 2007: 75). Bölgelerin sahip olduğu
647
