Page 173 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 173
Turizm sektöründe etik; müĢteri ve personel iliĢkileri yanında, verimlilik, kaliteli hizmet gibi
birçok konuda hissedilir boyutlarda etkili olmaktadır. Turizmde hizmet üretimi ön plana çıkmakta ve
çok farklı kültürlerden insanların çalıĢan ya da müĢteri olarak bir arada bulunma zorunluluğu böyle bir
ortamda uluslararası normlara göre hareket tarzı belirlemeyi gerektirmektedir (SarııĢık vd., 2006).
Nitekim tatil yapmanın lüks olmaktan çıkıp, bir ihtiyaç haline gelmesiyle ve turizmin büyük oranda
insan iliĢkilerine dayanan bir sektör olmasından dolayı sektör iĢletmelerinde etik sorunlar
yaĢanabilmektedir (Altuğ ve Gönenç-Güler, 2003). Rekabet koĢullarının ağırlığı, rekabet karĢısında
baĢarılı olma isteği gibi nedenlerden dolayı iĢletmeler bazen etik dıĢı uygulamalara yönelmektedir. Bu
nedenle, turizm faaliyetlerinin baĢarılı bir Ģekilde yürütülebilmesi için, iliĢkilerin iyi veya kötü olarak
etik kurallar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim turizm endüstrisinde her kritik
konu, yapısı gereği ahlaksal değerlerle yakından ilgilidir (Akoğlan-Kozak ve Güçlü-Nergiz, 2014:
100-101).
Kendi kültürleriyle birlikte küresel iĢletme normlarından da etkilenen yöneticiler, etik
değerleri ve standartları oluĢtururken ülkeler arasındaki farklılık ve benzerlikleri dikkate alabilmek
için sosyo kültürel normları anlamak zorundadırlar (Hood ve Logsdon, 2002). Turizmde doğal ve
sosyokültürel çevreye, turistlere ve çalıĢanlara yönelik davranıĢların etik olması gerekmektedir. Bu ön
koĢul sağlanmadığında, turizmin sürdürülebilirliğinden ve ekonomik yararından söz etmek mümkün
olmayacaktır (Aslan ve Kozak, 2006; Akoğlan-Kozak ve Güçlü-Nergiz, 2014: 101). Bu amaçla,
turizm etiği evrensel etik ilkeleri kapsamında 2006-2012 yılları arasında uluslararası ve bölgesel
ölçekte çeĢitli ülkelerde birçok toplantı yapılmıĢtır.
IV. TURİZM SEKTÖRÜNDE ETİK DIŞI UYGULAMALARA ÖRNEKLER:
İŞLETMELERDE GÖRÜLEN ETİK DIŞI DAVRANIŞ VE UYGULAMALAR
Turizm, dünyanın en büyük ve en hızlı büyüyen endüstrilerinden biri olmasına rağmen, turizm
ürünlerinin etik pazarlamasına yeterince önem verilmemiĢtir (Demirel, 2009: 26). Nitekim turizmde
son dönemlerde etik dıĢı olayların sayısında artıĢ görülmekte ve bu nedenle çalıĢanlar ve yöneticiler
arasında etik iklim yapısının oluĢması her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır (Bilgen, 2014:
128). Bayanların erkeklerden, turizm eğitimi alanlar almayanlardan, aynı iĢletmede 3 yıldan fazla
çalıĢanlar daha az çalıĢanlardan, yöneticiler elemanlarından, büyük otel iĢletme personeli küçük otel
iĢletme personelinden etik değerlere önem göstermede daha fazla dikkat etmektedir. Konaklama
iĢletmelerinde bazı etik dıĢı eylemler görülebilmektedir. Bunlar: kusurlu bir hizmetin telafi edilmesi,
fazla rezervasyon alma, eksik personelle çalıĢma, yönetici ve patronlara tanınan ayrıcalıklar, müĢteri
geldiğinde odanın hazır olmaması, rezervasyon esnasında taahhüt edilenlerin verilememesi, oda
arızasının zamanında giderilmemesi, yemek ve servisin kötü oluĢu ve müĢteri hesaplarında yapılan
hatalardır. Ayrıca konaklama iĢletmelerinde çalıĢan önbüro personelinin müĢteri hesaplarıyla oynama,
fazla para tahsil etme, müĢteri ve yöneticiyi yanlıĢ bilgilendirme, iĢini aksatma, iĢe geç gelme gibi etik
159
birçok konuda hissedilir boyutlarda etkili olmaktadır. Turizmde hizmet üretimi ön plana çıkmakta ve
çok farklı kültürlerden insanların çalıĢan ya da müĢteri olarak bir arada bulunma zorunluluğu böyle bir
ortamda uluslararası normlara göre hareket tarzı belirlemeyi gerektirmektedir (SarııĢık vd., 2006).
Nitekim tatil yapmanın lüks olmaktan çıkıp, bir ihtiyaç haline gelmesiyle ve turizmin büyük oranda
insan iliĢkilerine dayanan bir sektör olmasından dolayı sektör iĢletmelerinde etik sorunlar
yaĢanabilmektedir (Altuğ ve Gönenç-Güler, 2003). Rekabet koĢullarının ağırlığı, rekabet karĢısında
baĢarılı olma isteği gibi nedenlerden dolayı iĢletmeler bazen etik dıĢı uygulamalara yönelmektedir. Bu
nedenle, turizm faaliyetlerinin baĢarılı bir Ģekilde yürütülebilmesi için, iliĢkilerin iyi veya kötü olarak
etik kurallar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim turizm endüstrisinde her kritik
konu, yapısı gereği ahlaksal değerlerle yakından ilgilidir (Akoğlan-Kozak ve Güçlü-Nergiz, 2014:
100-101).
Kendi kültürleriyle birlikte küresel iĢletme normlarından da etkilenen yöneticiler, etik
değerleri ve standartları oluĢtururken ülkeler arasındaki farklılık ve benzerlikleri dikkate alabilmek
için sosyo kültürel normları anlamak zorundadırlar (Hood ve Logsdon, 2002). Turizmde doğal ve
sosyokültürel çevreye, turistlere ve çalıĢanlara yönelik davranıĢların etik olması gerekmektedir. Bu ön
koĢul sağlanmadığında, turizmin sürdürülebilirliğinden ve ekonomik yararından söz etmek mümkün
olmayacaktır (Aslan ve Kozak, 2006; Akoğlan-Kozak ve Güçlü-Nergiz, 2014: 101). Bu amaçla,
turizm etiği evrensel etik ilkeleri kapsamında 2006-2012 yılları arasında uluslararası ve bölgesel
ölçekte çeĢitli ülkelerde birçok toplantı yapılmıĢtır.
IV. TURİZM SEKTÖRÜNDE ETİK DIŞI UYGULAMALARA ÖRNEKLER:
İŞLETMELERDE GÖRÜLEN ETİK DIŞI DAVRANIŞ VE UYGULAMALAR
Turizm, dünyanın en büyük ve en hızlı büyüyen endüstrilerinden biri olmasına rağmen, turizm
ürünlerinin etik pazarlamasına yeterince önem verilmemiĢtir (Demirel, 2009: 26). Nitekim turizmde
son dönemlerde etik dıĢı olayların sayısında artıĢ görülmekte ve bu nedenle çalıĢanlar ve yöneticiler
arasında etik iklim yapısının oluĢması her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır (Bilgen, 2014:
128). Bayanların erkeklerden, turizm eğitimi alanlar almayanlardan, aynı iĢletmede 3 yıldan fazla
çalıĢanlar daha az çalıĢanlardan, yöneticiler elemanlarından, büyük otel iĢletme personeli küçük otel
iĢletme personelinden etik değerlere önem göstermede daha fazla dikkat etmektedir. Konaklama
iĢletmelerinde bazı etik dıĢı eylemler görülebilmektedir. Bunlar: kusurlu bir hizmetin telafi edilmesi,
fazla rezervasyon alma, eksik personelle çalıĢma, yönetici ve patronlara tanınan ayrıcalıklar, müĢteri
geldiğinde odanın hazır olmaması, rezervasyon esnasında taahhüt edilenlerin verilememesi, oda
arızasının zamanında giderilmemesi, yemek ve servisin kötü oluĢu ve müĢteri hesaplarında yapılan
hatalardır. Ayrıca konaklama iĢletmelerinde çalıĢan önbüro personelinin müĢteri hesaplarıyla oynama,
fazla para tahsil etme, müĢteri ve yöneticiyi yanlıĢ bilgilendirme, iĢini aksatma, iĢe geç gelme gibi etik
159
