Page 600 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 600
RĠġ
Geleneksel tatil anlayıĢının yerini özel ilgi turizmi çeĢitlerine bıraktığı günümüz turizminde,
kültür turizmi gün geçtikçe önemini artıran bir turizm türü olarak dikkat çekmektedir. “Toplumun bir
üyesi olarak insanoğlunun kazandığı bilgi, sanat, ahlak, gelenekler ve benzeri diğer yetenek ve
alıĢkanlıkları kapsayan karmaĢık bir bütün” (Tylor‟dan aktaran Bozkurt, 1985: 22) Ģeklinde
tanımlanan kültür, bir toplumun yarattığı her Ģeyi kapsamaktadır. KüreselleĢmenin ve tek-tipleĢmenin
kendini iyice hissettirmeye baĢladığı 21. yüzyıl ile birlikte, turistler ziyaret ettikleri destinasyonların
doğal ve tarihi güzellikleri, iklimi ve coğrafyası kadar, kültürüne de daha fazla ilgi duymaya
baĢlamıĢlardır. Mutfak kültürü; bir toplumun içinde yaĢadığı coğrafi koĢulların yemek kültürüne
etkilerini yansıtması bakımından „halk kültürü‟ kavramı içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle
mutfak kültürü, otantik ve özgün deneyimler peĢinde olan turistlerin ilgi duydukları kültürel unsurların
baĢında gelmektedir.
Mutfak kültürü; bir bölgede yaĢayanların iklim ve coğrafi koĢullara uygun olarak
yetiĢtirdikleri/sağladıkları yiyecek ve içecekleri, bu ürünlerle üretilen yemekleri, yemeklerin piĢirme
ve servis edilme Ģeklini kapsamaktadır (Kızılırmak vd., 2014: 75). Bu tanımda, yemeklerin
hazırlanma, piĢirilme ve tüketilme süreçleri sırasında ortaya çıkan davranıĢ kalıpları, ritüeller ve
inanmalar yer almamaktadır. Mutfak kültürü kavramının, bu bağlamda ortaya çıkan gelenek, görenek
ve ritüellerle birlikte ele alınması daha uygun olacaktır. Böylece mutfak kültürü; yemeği oluĢturan
malzemelerin elde ediliĢi, yemeğin hazırlanması, tüketilmesi ve saklanması süreçlerini ve bu
süreçlerde ortaya çıkan her türlü davranıĢ kalıplarını, rutinleri, ritüelleri ve inanmaları kapsayan bir
kavram olarak tanımlanabilir. Bu tanım, mutfak kültürünün kültür turizmi açısından taĢıdığı önemin,
sadece ürünlerden kaynaklanmadığını, o ürünlerin ortaya çıkmasını sağlayan süreçlerin ve bu
süreçlerde ortaya konan her türlü halk bilimsel (folklorik) değerin de kültür turizmi açısından önem
taĢıdığını vurgulamaktadır.
Türkiye, jeopolitik konumu, tarihi zenginliği, iklimsel ve etnik çeĢitlilikleri nedeniyle zengin
bir mutfak kültürüne sahiptir. Sahip olunan bu zengin kültürün turizm ürünü olarak etkin kullanımı,
yöresel mutfakların tanıtılması ve mutfak kültürünün kaybolmasının engellenmesi açılarından özel bir
önem taĢımaktadır. Türkiye‟de, kendine özgü iklimi ve coğrafyasına bağlı olarak farklı bir mutfak
kültürüne sahip olan bölgelerimizden biri de Doğu Karadeniz Bölgesi‟dir. Bölgenin mutfak kültürünün
korunarak gelecek nesillere aktarılmasında, gastronomi ve mutfak sanatları alanında çalıĢma yapan
akademisyenlere düĢen görev, mutfak kültürünü oluĢturan unsurların yozlaĢmasına mahal vermeden
bir turizm ürünü haline getirilmesine yönelik çözüm önerileri sunmaktır. Doğu Karadeniz‟e olan
turizm talebi son on beĢ yıl içinde büyük bir artıĢ göstermiĢ, ancak bu geliĢmeler akademisyenler
tarafından yeterince ele alınmamıĢtır (ÇokiĢler ve Türker, 2015: 41). Bu nedenle, çalıĢmada Ayder
Turizm Merkezi‟nde yer alan turizm iĢletmelerinin, mutfak kültürü unsurlarını bir turizm ürünü olarak
kullanım etkinlikleri incelenmiĢ ve tespit edilen aksaklıklara iliĢkin çözüm önerileri sunulmuĢtur.
586
Geleneksel tatil anlayıĢının yerini özel ilgi turizmi çeĢitlerine bıraktığı günümüz turizminde,
kültür turizmi gün geçtikçe önemini artıran bir turizm türü olarak dikkat çekmektedir. “Toplumun bir
üyesi olarak insanoğlunun kazandığı bilgi, sanat, ahlak, gelenekler ve benzeri diğer yetenek ve
alıĢkanlıkları kapsayan karmaĢık bir bütün” (Tylor‟dan aktaran Bozkurt, 1985: 22) Ģeklinde
tanımlanan kültür, bir toplumun yarattığı her Ģeyi kapsamaktadır. KüreselleĢmenin ve tek-tipleĢmenin
kendini iyice hissettirmeye baĢladığı 21. yüzyıl ile birlikte, turistler ziyaret ettikleri destinasyonların
doğal ve tarihi güzellikleri, iklimi ve coğrafyası kadar, kültürüne de daha fazla ilgi duymaya
baĢlamıĢlardır. Mutfak kültürü; bir toplumun içinde yaĢadığı coğrafi koĢulların yemek kültürüne
etkilerini yansıtması bakımından „halk kültürü‟ kavramı içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle
mutfak kültürü, otantik ve özgün deneyimler peĢinde olan turistlerin ilgi duydukları kültürel unsurların
baĢında gelmektedir.
Mutfak kültürü; bir bölgede yaĢayanların iklim ve coğrafi koĢullara uygun olarak
yetiĢtirdikleri/sağladıkları yiyecek ve içecekleri, bu ürünlerle üretilen yemekleri, yemeklerin piĢirme
ve servis edilme Ģeklini kapsamaktadır (Kızılırmak vd., 2014: 75). Bu tanımda, yemeklerin
hazırlanma, piĢirilme ve tüketilme süreçleri sırasında ortaya çıkan davranıĢ kalıpları, ritüeller ve
inanmalar yer almamaktadır. Mutfak kültürü kavramının, bu bağlamda ortaya çıkan gelenek, görenek
ve ritüellerle birlikte ele alınması daha uygun olacaktır. Böylece mutfak kültürü; yemeği oluĢturan
malzemelerin elde ediliĢi, yemeğin hazırlanması, tüketilmesi ve saklanması süreçlerini ve bu
süreçlerde ortaya çıkan her türlü davranıĢ kalıplarını, rutinleri, ritüelleri ve inanmaları kapsayan bir
kavram olarak tanımlanabilir. Bu tanım, mutfak kültürünün kültür turizmi açısından taĢıdığı önemin,
sadece ürünlerden kaynaklanmadığını, o ürünlerin ortaya çıkmasını sağlayan süreçlerin ve bu
süreçlerde ortaya konan her türlü halk bilimsel (folklorik) değerin de kültür turizmi açısından önem
taĢıdığını vurgulamaktadır.
Türkiye, jeopolitik konumu, tarihi zenginliği, iklimsel ve etnik çeĢitlilikleri nedeniyle zengin
bir mutfak kültürüne sahiptir. Sahip olunan bu zengin kültürün turizm ürünü olarak etkin kullanımı,
yöresel mutfakların tanıtılması ve mutfak kültürünün kaybolmasının engellenmesi açılarından özel bir
önem taĢımaktadır. Türkiye‟de, kendine özgü iklimi ve coğrafyasına bağlı olarak farklı bir mutfak
kültürüne sahip olan bölgelerimizden biri de Doğu Karadeniz Bölgesi‟dir. Bölgenin mutfak kültürünün
korunarak gelecek nesillere aktarılmasında, gastronomi ve mutfak sanatları alanında çalıĢma yapan
akademisyenlere düĢen görev, mutfak kültürünü oluĢturan unsurların yozlaĢmasına mahal vermeden
bir turizm ürünü haline getirilmesine yönelik çözüm önerileri sunmaktır. Doğu Karadeniz‟e olan
turizm talebi son on beĢ yıl içinde büyük bir artıĢ göstermiĢ, ancak bu geliĢmeler akademisyenler
tarafından yeterince ele alınmamıĢtır (ÇokiĢler ve Türker, 2015: 41). Bu nedenle, çalıĢmada Ayder
Turizm Merkezi‟nde yer alan turizm iĢletmelerinin, mutfak kültürü unsurlarını bir turizm ürünü olarak
kullanım etkinlikleri incelenmiĢ ve tespit edilen aksaklıklara iliĢkin çözüm önerileri sunulmuĢtur.
586
