Page 616 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 616
avı, pazılı hamsi tava, hamsili pilav, hamsi çitleme, hamsi diblesi, hamsi dolması, hamsili içli tava,
hamsili pide, hamsili börek gibi çeĢitler karĢımıza çıkmaktadır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde hamsiye çok özel bir yer ayırmıĢtır. Hamsi için “Muhabbet
edüp üzerine bin can ile kurbân olup bey Ģirâsı mahalinde (alıĢveriĢ sırasında) kavga dövüĢ edüp kan
ettikler, mâhi canım hapsi (hamsi) balığıdır” diye tanımlama yapan Evliya Çelebi, “hamsin” (31 Ocak-
21 Mart) zamanı denilen dönemde balık tellahının borusunu duyan herkesin iĢini gücünü bırakıp
hamsi alabilmek için oraya akın ettiğini esprili bir dille anlatmıĢtır. Anlattığı bu öykülerden sonra
seyyah Trabzonluların hamsiden piĢirdikleri kırk türlü yemekten söz etmektedir. Hamsi çorbasını,
yahnisi, kebabını, böreğini ve hatta baklavasını yaptıklarını anlattıktan sonra on ciltlik yapıtında bir
daha yapmayacağı bir Ģeyi yaparak hamsi pilakisinin tarifini vermektedir. Buda Trabzonluların hamsi
aĢkından seyyahın ne kadar çok etkilendiğinin göstergesi konumundadır (Yerasimos, 2011:159-160).
Mısır bölgeye dıĢarıdan getirilerek ekilmesine rağmen bölge halkı tarafından oldukça fazla
sevilerek mutfak kültürüne yerleĢmiĢ olan bir lezzettir. Özellikle mısır unu pek çok yemekte
kullanılmaktadır. Hamsi ile olan uyumu nedeni ile oldukça fazla tercih edilen mısır unu, ekmek
yapımında da kullanılmaktadır. Mısır ekmeği bölge halkının sofralarının baĢköĢesinde yer almaktadır.
Doğu Karadeniz bölgesi illerinden Trabzon ve Rize’de “kuymak” ve “mıhlama” isimleri ile tanınan
lezzetlerin ana maddesi olan mısır, bölgenin en önemli besin maddeleri arasında yer almaktadır.
Adı Yunanca da yenilebilen sebze anlamına gelen (Öztürk, 2005) karalahana yöre halkının en
çok sevdiği ve tükettiği sebze ürünleri arasında yer almaktadır. Doğu Karadeniz sofralarının
vazgeçilmezi olan karalahana, çorba, dolma ve sulu yemek olarak da tüketilmektedir.
Doğu Karadeniz illerinden Giresun ile özdeĢleĢmiĢ bir ürün olan fındık bölgenin en önemli
geçim kaynakları arasında yer almaktadır. Üst düzey kaliteye sahip olan fındık, dünya da seçkin bir
yere sahiptir (www.ftg.org.tr, 2015). Fındıkla birlikte bölge halkının mutfak kültürünün olmazsa
olmazlarından biri olan çay da bölgeye mısır gibi sonradan getirilmesine ve adapte edilmesine rağmen
uyum sağlamıĢ ve bölge için önemli bir gelir kaynağı konumuna gelmiĢtir. Özellikle kahvaltılar da
bolca tüketilen çay günün her saati içilmektedir.
Doğu Karadeniz illerine özgü olan ve Türkiye’ye yayılmıĢ birçok lezzet bulunmaktadır.
Hamsili pilav, hamsi koli, hamsi kuĢu, karalahana dolması, karalahana çorbası, kuymak, mıhlama,
Akçaabat köftesi, kavurma, Çayeli kuru fasulyesi, fasulye turĢusu kavurması, pazılı kaygana,
Karadeniz pideleri, pepeçura, Hamsiköy sütlacı, Laz böreği, Laz helvası bunlar arasında en çok bilinen
ve Türkiye’de bir çok Ģehre açılmıĢ olan Karadeniz restoranlarında sunulanlarıdır.
Türk Patent Enstitüsü tarafından özgünlük ve yöreye has olma özelliklerine göre yapılan
baĢvurular sonucunda verilen coğrafi tescil iĢareti bölge ürünlerinin ve yemeklerinin tanıtılmasında
602
hamsili pide, hamsili börek gibi çeĢitler karĢımıza çıkmaktadır.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde hamsiye çok özel bir yer ayırmıĢtır. Hamsi için “Muhabbet
edüp üzerine bin can ile kurbân olup bey Ģirâsı mahalinde (alıĢveriĢ sırasında) kavga dövüĢ edüp kan
ettikler, mâhi canım hapsi (hamsi) balığıdır” diye tanımlama yapan Evliya Çelebi, “hamsin” (31 Ocak-
21 Mart) zamanı denilen dönemde balık tellahının borusunu duyan herkesin iĢini gücünü bırakıp
hamsi alabilmek için oraya akın ettiğini esprili bir dille anlatmıĢtır. Anlattığı bu öykülerden sonra
seyyah Trabzonluların hamsiden piĢirdikleri kırk türlü yemekten söz etmektedir. Hamsi çorbasını,
yahnisi, kebabını, böreğini ve hatta baklavasını yaptıklarını anlattıktan sonra on ciltlik yapıtında bir
daha yapmayacağı bir Ģeyi yaparak hamsi pilakisinin tarifini vermektedir. Buda Trabzonluların hamsi
aĢkından seyyahın ne kadar çok etkilendiğinin göstergesi konumundadır (Yerasimos, 2011:159-160).
Mısır bölgeye dıĢarıdan getirilerek ekilmesine rağmen bölge halkı tarafından oldukça fazla
sevilerek mutfak kültürüne yerleĢmiĢ olan bir lezzettir. Özellikle mısır unu pek çok yemekte
kullanılmaktadır. Hamsi ile olan uyumu nedeni ile oldukça fazla tercih edilen mısır unu, ekmek
yapımında da kullanılmaktadır. Mısır ekmeği bölge halkının sofralarının baĢköĢesinde yer almaktadır.
Doğu Karadeniz bölgesi illerinden Trabzon ve Rize’de “kuymak” ve “mıhlama” isimleri ile tanınan
lezzetlerin ana maddesi olan mısır, bölgenin en önemli besin maddeleri arasında yer almaktadır.
Adı Yunanca da yenilebilen sebze anlamına gelen (Öztürk, 2005) karalahana yöre halkının en
çok sevdiği ve tükettiği sebze ürünleri arasında yer almaktadır. Doğu Karadeniz sofralarının
vazgeçilmezi olan karalahana, çorba, dolma ve sulu yemek olarak da tüketilmektedir.
Doğu Karadeniz illerinden Giresun ile özdeĢleĢmiĢ bir ürün olan fındık bölgenin en önemli
geçim kaynakları arasında yer almaktadır. Üst düzey kaliteye sahip olan fındık, dünya da seçkin bir
yere sahiptir (www.ftg.org.tr, 2015). Fındıkla birlikte bölge halkının mutfak kültürünün olmazsa
olmazlarından biri olan çay da bölgeye mısır gibi sonradan getirilmesine ve adapte edilmesine rağmen
uyum sağlamıĢ ve bölge için önemli bir gelir kaynağı konumuna gelmiĢtir. Özellikle kahvaltılar da
bolca tüketilen çay günün her saati içilmektedir.
Doğu Karadeniz illerine özgü olan ve Türkiye’ye yayılmıĢ birçok lezzet bulunmaktadır.
Hamsili pilav, hamsi koli, hamsi kuĢu, karalahana dolması, karalahana çorbası, kuymak, mıhlama,
Akçaabat köftesi, kavurma, Çayeli kuru fasulyesi, fasulye turĢusu kavurması, pazılı kaygana,
Karadeniz pideleri, pepeçura, Hamsiköy sütlacı, Laz böreği, Laz helvası bunlar arasında en çok bilinen
ve Türkiye’de bir çok Ģehre açılmıĢ olan Karadeniz restoranlarında sunulanlarıdır.
Türk Patent Enstitüsü tarafından özgünlük ve yöreye has olma özelliklerine göre yapılan
baĢvurular sonucunda verilen coğrafi tescil iĢareti bölge ürünlerinin ve yemeklerinin tanıtılmasında
602
