Page 469 - Stk 2015 Bildiriler E-Kitap
P. 469
RİŞ
I.LİTERATÜR TARAMASI
Turizm, bugün dünyanın birçok yerinde olduğu gibi ülkemizde de önemli bir ekonomik
kaynaktır. Milyonlarca turiste hizmet verilmekte ve buna bağlı olarak da birçok ülkenin en önemli
ekonomik getirisini turizm oluşturmaktadır. Bu geniş sektör içinde, tur rehberleri de, özellikle turizm
destinasyonlarında önemli roller üstlenmektedir. Rehberlerin söz konusu olan rolü üç gruba
ayrılmaktadır ve bunlar; tur yönetimi, arabulucu ve destinasyon-kaynak yönetimi olarak sıralanabilir
(B. Weiler ve Black, 2014:82-86). Ülkeye, acentaya, gruba ve hizmet alınan işletmelere karşı olan ağır
bir sorumluluk yükü, rehberlik mesleğinin doğasında vardır. Belli bir konuda veya birçok konuda daha
doğru ve ayrıntılı bilgi sahibi olmak tek başına yeterli değildir. Çünkü ilave olarak bilgi sunmak, kabul
ettirmek, saygı görmek ve güvenilmek gibi birçok olumlu özelliği de taşımaya bağlıdır (Çolakoğlu,
Epik ve Efendi, 2010: 142). Fakat her rehber ve tur, aynı özellikleri taşımayacağından bu roller
arasında etkileşim, örtüşme hatta çatışma bile olabilir. Bu nedenle tur rehberleri, gerçek uygulamada,
çeşitli klavuzlar ve turlar arasında farklı rollere bürünebilirler.
Tur rehberleri, turist deneyimlerini yönlendiren ya da turistleri motive eden, bir arabulucu,
ülkesi için bir misyoner ya da büyükelçi, diplomat, danışman, sosyolog, psikolog, yol gösterici ve
yönetici gibi birçok farklı rollere girebilmektedir (Zhang ve Chow, 2004: 82). Ayrıca misafirlerin
tekrar gelmesini sağlayacak şekilde destinasyonu tanıtan birer elçi oldukları, farklı turistik ziyaretçiler
için konforlu bir ortam ve çevre oluşturan bunları nasıl ve ne zaman yapacağını bilen servis elemanları
olarak da görülmektedir (Holloway, 1981; Ap ve Wong, 2001: 552; Dahles, 2002: 785; Cohen ve
diğerleri, 2002: 920; Leclerc ve Martin, 2004: 184; Zhang ve Chow, 2004: 82; Salazar, 2005: 629;
Güzel, 2007: 5; Yenen, 2007: 925; Köroğlu vd., 2012: 131-139). Avrupa Standardizasyon Komitesinin
belirlediği ve Dünya Turist Rehberleri Birliği Federasyonu tarafından da benimsenen tanıma göre;
“Tur rehberi, gezginlere tercih ettikleri dilde eşlik eden ve belli bir yörenin doğal ve kültürel mirasını
anlatan ve genellikle uzmanlığı uygun bir otorite tarafından tanınan ve yetkilendirilen kişidir”
şeklindedir. Diğer taraftan, 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu’na göre turist rehberi; söz
konusu kanun hükümleri uyarınca mesleğe kabul edilerek, turist rehberliği hizmetini sunma hak ve
yetkisine sahip olan gerçek kişi olarak tarif edilmektedir. Bu tarifte sözü edilen turist rehberliği
hizmeti, aynı kanunda "seyahat acentalığı faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup
halindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dili kullanarak; ülkenin kültür,
turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleriyle varlıklarının kültür ve turizm politikaları
doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların, gezi
programının seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde
yürütülüp acenta adına yönetilmesi" şeklinde açıklanmıştır (6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek
Kanunu, Çetin ve Kızılırmak, 2012:308). Bu noktada gelen turistlere ülkeyi tanıtan, ülke insanını
455
I.LİTERATÜR TARAMASI
Turizm, bugün dünyanın birçok yerinde olduğu gibi ülkemizde de önemli bir ekonomik
kaynaktır. Milyonlarca turiste hizmet verilmekte ve buna bağlı olarak da birçok ülkenin en önemli
ekonomik getirisini turizm oluşturmaktadır. Bu geniş sektör içinde, tur rehberleri de, özellikle turizm
destinasyonlarında önemli roller üstlenmektedir. Rehberlerin söz konusu olan rolü üç gruba
ayrılmaktadır ve bunlar; tur yönetimi, arabulucu ve destinasyon-kaynak yönetimi olarak sıralanabilir
(B. Weiler ve Black, 2014:82-86). Ülkeye, acentaya, gruba ve hizmet alınan işletmelere karşı olan ağır
bir sorumluluk yükü, rehberlik mesleğinin doğasında vardır. Belli bir konuda veya birçok konuda daha
doğru ve ayrıntılı bilgi sahibi olmak tek başına yeterli değildir. Çünkü ilave olarak bilgi sunmak, kabul
ettirmek, saygı görmek ve güvenilmek gibi birçok olumlu özelliği de taşımaya bağlıdır (Çolakoğlu,
Epik ve Efendi, 2010: 142). Fakat her rehber ve tur, aynı özellikleri taşımayacağından bu roller
arasında etkileşim, örtüşme hatta çatışma bile olabilir. Bu nedenle tur rehberleri, gerçek uygulamada,
çeşitli klavuzlar ve turlar arasında farklı rollere bürünebilirler.
Tur rehberleri, turist deneyimlerini yönlendiren ya da turistleri motive eden, bir arabulucu,
ülkesi için bir misyoner ya da büyükelçi, diplomat, danışman, sosyolog, psikolog, yol gösterici ve
yönetici gibi birçok farklı rollere girebilmektedir (Zhang ve Chow, 2004: 82). Ayrıca misafirlerin
tekrar gelmesini sağlayacak şekilde destinasyonu tanıtan birer elçi oldukları, farklı turistik ziyaretçiler
için konforlu bir ortam ve çevre oluşturan bunları nasıl ve ne zaman yapacağını bilen servis elemanları
olarak da görülmektedir (Holloway, 1981; Ap ve Wong, 2001: 552; Dahles, 2002: 785; Cohen ve
diğerleri, 2002: 920; Leclerc ve Martin, 2004: 184; Zhang ve Chow, 2004: 82; Salazar, 2005: 629;
Güzel, 2007: 5; Yenen, 2007: 925; Köroğlu vd., 2012: 131-139). Avrupa Standardizasyon Komitesinin
belirlediği ve Dünya Turist Rehberleri Birliği Federasyonu tarafından da benimsenen tanıma göre;
“Tur rehberi, gezginlere tercih ettikleri dilde eşlik eden ve belli bir yörenin doğal ve kültürel mirasını
anlatan ve genellikle uzmanlığı uygun bir otorite tarafından tanınan ve yetkilendirilen kişidir”
şeklindedir. Diğer taraftan, 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu’na göre turist rehberi; söz
konusu kanun hükümleri uyarınca mesleğe kabul edilerek, turist rehberliği hizmetini sunma hak ve
yetkisine sahip olan gerçek kişi olarak tarif edilmektedir. Bu tarifte sözü edilen turist rehberliği
hizmeti, aynı kanunda "seyahat acentalığı faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup
halindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dili kullanarak; ülkenin kültür,
turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleriyle varlıklarının kültür ve turizm politikaları
doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların, gezi
programının seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde
yürütülüp acenta adına yönetilmesi" şeklinde açıklanmıştır (6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek
Kanunu, Çetin ve Kızılırmak, 2012:308). Bu noktada gelen turistlere ülkeyi tanıtan, ülke insanını
455
